Χαρά και λύπη για μια επιτυχία

Χάρηκα πολύ με την επιτυχία της εθνικής ομάδος της Ελλάδος στο πρόσφατο Ευρωμπάσκετ νέων ανδρών. Κυρίως, με χαροποίησε ο ενθουσιασμός τους η επιθυμία τους να κερδίσουν αλλά και η δουλειά, που έχουν κάνει σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο, στοιχεία όχι τόσο συνηθισμένα στη χώρα μας.

Αν κάτι ,όμως, με "χάλασε", αυτό είναι ορισμένα στοιχεία της συμπεριφοράς τους. Η κάμερα του σκηνοθέτη πέτυχε, λόγου χάρη, τον Παππά να φτύνει κάποιο Ισπανό παίκτη, ενέργεια επιεικώς απαράδεκτη. Δεν αμφιβάλλω, ότι ο Ισπανός παίκτης μουρμούριζε κάτι γαλλικά στο δικό μας, τομέας, στον οποίο διακρίθηκε όλη η εθνική ομάδα νέων ανδρών της Ισπανίας αλλά τούτο δεν μπορεί να αποτελέσει άλλοθι για το διεθνή μας παίκτη, ο οποίος δεν εκπροσωπεί μόνο τον εαυτό του αλλά και την ίδια του τη χώρα, επομένως οφείλει να συμπεριφέρεται κόσμια και να μην πέφτει στο επίπεδο εκείνων, που τον προκαλούν ποικιλοτρόπως.

Ακολούθησε ο μεγάλος τελικός με τη Γαλλία, όπου σε πανηγυρισμούς τους ορισμένοι Έλληνες παίκτες χειρονομούσαν επιεικώς άσεμνα, δείχνοντας προς την πλευρά των γεννητικών τους εφοδίων. Δε γνωρίζω, αν κάποιος από την εξέδρα τους προκάλεσε ή θέλησαν με αυτό τον τρόπο να απαντήσουν σε όσους αμφισβήτησαν τις δυνατότητες αυτής της ομάδος αλλά φρονώ, ότι, αν πράγματι οι παίκτες αυτοί επεδίωξαν να απαντήσουν, τότε η απάντησή τους αυτή δεν ήταν η πλέον ενδεδειγμένη.

Ο αντίλογος λέει, ότι έχουμε να κάνουμε με μικρά παιδιά, τα οποία σε μια πολύ μικρή ηλικία έχουν αναλάβει δυσανάλογα μεγάλες ευθύνες και ξεσπούν κατ' αυτό τον τρόπο, ίσως επειδή δεν έχουν την ωριμότητα να αντιληφθούν τις συνέπειες των πράξεών τους. Θα διαφωνήσω με αυτή την άποψη.Κατ' αρχάς, υπάρχουν και άλλα μικρά παιδιά, που έχουν αναλάβει σοβαρές υποχρεώσεις από αυτή την ηλικία και, μάλιστα, χωρίς το προδιαγραφόμενο λαμπρό μέλλον των παικτών της εθνικής μας ομάδος νέων ανδρών. Και, εν πάσει περιπτώσει, οι παίκτες αυτοί εκπροσωπούν προς τα έξω μια χώρα, η οποία δεν έχει και πολλά πράγματα να επιδείξει με επιτυχία, οπότε οφείλουν να συμπεριφέρονται κόσμια. Προσοχή, δεν είπα να μετατραπούν στα ακούνητα και αγέλαστα στρατιωτάκια, που κάποτε επάνδρωναν τις ομάδες των χωρών του πρώην ανατολικού μπλοκ αλλά να αποφεύγουν τις όποιες παρεκτροπές, οι οποίες απλά τους εκθέτουν. Και ακριβώς επειδή είναι μικρά παιδιά, η ίδια η Ομοσπονδία οφείλει να τα νουθετήσει ου μην και να τα τιμωρήσει ,όπου χρειάζεται. Η ενέργεια του Παππά να φτύσει τον αντίπαλό του χρήζει τιμωρίας ακριβώς γιατί είναι απαράδεκτη ενέργεια. Με την πιθανή ατιμωρησία του είτε αυτός ο παίκτης είτε οποιοσδήποτε άλλος θα ενθαρρυνθεί να επαναλάβει την πράξη αυτή. Για να μην αναφερθούμε στις χριστοπαναγίες και τις λοιπές λεξούλες του πλούσιου ελληνικού υβρεολογίου, τις οποίες ο φακός αποθανάτισε ουκ ολίγες φορές.

Ναι μεν, λοιπόν, χάρηκα με την ομάδα αυτή αλλά, ταυτόχρονα, με λύπησαν ορισμένα στοιχεία της συμπεριφοράς τους. Και το χειρότερο απ' όλα, τόσο η ομοσπονδία όσο και η κυβέρνηση της χώρας μας έδειξαν περισσότερο να ενδιαφέρονται να φωτογραφηθούν δίπλα στους χρυσούς νέους μας παρά να τους ψέξουν - με κόσμιο, έστω, τρόπο - για ορισμένα φερσίματά τους.

Μια ιστορία λογοκρισίας και οι εντεύθεν υπερβολές

Ο κ. Παντερμαλής υπήρξε ένας διαπρεπής καθηγητής του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ., ηγήθηκε των ανασκαφών στο Δίον, επιμελήθηκε αρκετούς αρχαιολογικούς χώρους εις τρόπον, ώστε να μην παρουσιάζουν τη γνωστή μορφή αχουριού, που συναντάμε σε πολλά από τα μνημεία της πολιτιστικής κληρονομίας μας και, γενικά, προσέφερε στην Ελλάδα. Βέβαια, υπήρξε άνθρωπος με σημαντικές επαφές με την πολιτική εξουσία της χώρας μας, καθόσον διετέλεσε βουλευτής επικρατείας με το ΠΑ.ΣΟ.Κ., ενώ επιλέχθηκε ως Διευθυντής του νέου Μουσείου της Ακροπόλεως, όταν πλέον το ΠΑ.ΣΟ.Κ. είχε αποχαιρετήσει την εξουσία, αλλά φρονώ, ότι αυτό δεν αποτελεί απαραίτητα μομφή, αν ληφθεί υπόψη αφενός η εν γένει προσφορά του στον πολιτισμό αφετέρου η πικρή πραγματικότητα, που επιβάλλει συχνά τη διαπλοκή με την εξουσία, αν κάποιος επιθυμεί να προσφέρει. Τέλος πάντων, με αντικειμενικά κριτήρια θεωρώ, ότι ο κ. Παντερμαλής προσέφερε στην υπόθεση του πολιτισμού στη χώρα μας.

Και αίφνης ήλθε αυτή η ιστορία με το βιντεάκι, που δείχνει τις καταστροφές, που υπέστη η Ακρόπολη στο διάβα των αιώνων, το οποίο αναπαριστά με πειστικότητα αλλά και ιστορική ακρίβεια τα δεινά, που υπέστη αυτό το υπέρλαμπρο μνημείο της ανθρωπότητας. Δεν αμφισβητείται, ότι την εποχή της επικράτησης του χριστιανισμού (θα ήταν σωστότερο να μιλήσουμε για επιβολή του χριστιανισμού, αν λάβουμε υπόψη την αναγνώρισή του ως επίσημης θρησκείας της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας επί Μεγάλου Θεοδοσίου, η οποία συνοδεύτηκε από εκτεταμένους βανδαλισμούς ναών των αρχαίων θρησκειών, έστω και εγκαταλελειμμένων) έλαβαν χώρα πάμπολλες καταστροφές αρχαίων μνημείων, τις οποίες προκάλεσαν χριστιανοί μοναχοί και ο όχλος, που οι τελευταίοι είχαν παρακινήσει προς τούτο. Και η Ακρόπολη υπέστη και αυτή αρκετές καταστροφές ήδη πριν από την επικράτηση του χριστιανισμού αλλά είναι ιστορικά αποδεδειγμένο, ότι η μετατροπή της σε χριστιανικό ναό είχε σα συνέπεια και ορισμένες τροποποιήσεις της, ήτοι καταστροφές αρκετών σημείων της.

Αυτές ακριβώς τις καταστροφές από μαυροντυμένες μορφές, ενδεχόμενα χριστιανούς καλόγερους, αποφάσισε να λογοκρίνει ο κ. Παντερμαλής, υπακούοντας σε αόριστες διαμαρτυρίες πολιτών. Φυσικά, έγινε λόγος για παρέμβαση της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, η οποία δεν εννοεί να αντιληφθεί, ότι επί των ημερών του χριστιανισμού συνέβησαν αρκετές φθορές αρχαιοελληνικών ναών και εν γένει μνημείων αλλά αυτό δεν αποτελεί παρά την πικρή διαπίστωση, ότι η Εκκλησία της Ελλάδος εξακολουθεί τη μακάρια ομφαλοσκόπησή της, αγνοώντας πάσα προτροπή για αυτοκριτική.

Όσο αδικαιολόγητη, απαράδεκτη και με λογική λογοκρισίας και αν υπήρξε η ενέργεια του κ. Παντερμαλή να περικόψει το βιντεάκι, ωστόσο οι υπερβολές, που ακούστηκαν και αφορούν την επιστημονική του κατάρτιση και εν γένει αξιοσύνη, ξεπέρασαν το όριο. Προφανώς και η ενέργειά του να λογοκρίνει ένα βίντεο, προβάλλοντας αόριστες και απαράδεκτες αιτιολογίες, αποτελεί ένα στίγμα στην πορεία του ως πανεπιστημιακού καθηγητή, ήτοι ως ανθρώπου, ο οποίος έπρεπε κάθε ώρα και στιγμή να βδελύσσεται πάσα μορφή λογοκρισίας. Ωστόσο προκαλεί θλίψη η αμφισβήτηση της επιστημονικής του κατάρτισης από πρόσωπα, τα οποία άφησαν τη δικαιολογημένη οργή τους για το πετσόκομμα του επίμαχου βίντεο να καλύψει τη λογική τους και να οδηγηθούν σε απόψεις, ότι τάχα μου ο κ. Παντερμαλής κατείχε τις όποιες θέσεις του, λόγω της συζύγου του, ότι οι ανασκαφές, που έκανε, δεν ήταν και άξιες λόγου και το ίδιο συνέβαινε και με την επιστημονική του κατάρτιση και λοιπά απαράδεκτα. Ήτοι υπήρξε κόσμος, που έκρινε την όντως απαράδεκτη ενέργεια του κ. Παντερμαλή με εξίσου απαράδεκτα κριτήρια. Διότι ούτε επιχειρήματα περί της επιστημονικής του ανεπάρκειας προσεκόμισαν ούτε γνώση του έργου του τόσο στο Δίον όσο και σε άλλους αρχαιολογικούς χώρους, των οποίων τη μορφή επιμελήθηκε, φάνηκαν να έχουν οι οργισμένοι επικριτές του εν λόγω προσώπου παρά αρκέστηκαν στο σύνηθες στη χώρα μας φαινόμενο της ακατάσχετης λασπολογίας.

Θα αρκούσε, φαντάζομαι, μια προτροπή ο κ. Παντερμαλής να παραιτηθεί από τη θέση του ως Διευθυντή του νέου μουσείου της Ακροπόλεως, αφού ο ίδιος δε φάνηκε να έχει την απαιτούμενη ευαισθησία να το πράξει ο ίδιος. Και ναι μεν ακούστηκε και αυτή η άποψη αλλά, τελικά, πνίγηκε κάτω από το βάρος του ακατάσχετου θαψίματος ενός ανθρώπου, ο οποίος προσέφερε μεν στον πολιτισμό της χώρας μας αλλά προτίμησε να ακολουθήσει την παράδοση λαμπρών πανεπιστημιακών του παρελθόντος, οι οποίοι άφησαν είτε τις πολιτιστικές τους ευαισθησίες (Κωνσταντίνος Τσάτσος) είτε τις πολιτικές τους επιλογές (Σπυρίδων Λάμπρος, Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος) να αμαυρώσουν το επιστημονικό τους έργο.

Απλά αδικαιολόγητα απόντες

Η πρόσφατη γιορτή στο Προεδρικό Μέγαρο για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στη χώρα μας έλαβε χώρα χωρίς την παρουσία των αρχηγών των κομμάτων της κοινοβουλευτικής αριστεράς, οι οποίοι προφασίστηκαν είτε βεβαρημένο πρόγραμμα είτε τις διακοπές τους.

Η Αριστερά επέλεξε ενδεχομένως αυτό τον τρόπο, ώστε να διαμαρτυρηθεί για την πραγματικά άσχημη οικονομική και πολιτική (και πολλά άλλα...) κατάσταση της χώρας. Πιθανότατα να ήθελε να εκφράσει τις ενστάσεις της και για την υπερπροβολή εκ μέρους του κυβερνώντος κόμματος του ρόλου του ιδρυτού του στην αποκατάσταση της Δημοκρατίας. Κακά τα ψέμματα, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής κατέβαλε τη μεγίστη προσπάθεια για τον εκδημοκρατισμό της Ελλάδος, σύμφωνα πάντα με τα δεδομένα της εποχής του, και την παγίωση του δημοκρατικού πολιτεύματος, σε μια Ελλάδα, που προερχόταν από μια δικτατορική περίοδο διακυβέρνησής της και πριν από αυτή από μια μακροχρόνια περίοδο ωμών και αντισυνταγματικών παρεμβάσεων εκ μέρους του Παλατιού, οι οποίες μόνο προς όφελος της Δημοκρατίας δεν λειτούργησαν. Πλην, όμως, η συμβολή της Αριστεράς στην κατάρρευση της χούντας δεν ήταν καθόλου αμελητέα αλλά αποσιωπήθηκε αυτές τις μέρες της προετοιμασίας της επετείου για την αποκατάσταση της Δημοκρατίας.

Ωστόσο, η απουσία των κομμάτων της Αριστεράς - δεν αναφέρομαι, φυσικά, στο ΠΑΣΟ.Κ., το οποίο θεωρώ κατ' επίφαση αριστερό - δεν μπορεί να δικαιολογηθεί καθ' οιονδήποτε τρόπο. Μπορεί η εν γένει κατάσταση της χώρας μας να είναι άσχημη - ίσως όχι όσο κρίνει η Αριστερά αλλά αυτό είναι άλλο ζήτημα - αλλά αυτό δεν μπορεί να αποτελέσει δικαιολογία για την απουσία των επικεφαλής των κομμάτων της, που εκπροσωπούνται στο Κοινοβούλιο. Διότι η παρουσία όλων των κομμάτων της Βουλής στην εκδήλωση αυτή δηλώνει και το σεβασμό τους προς ένα πολίτευμα, το οποίο τους επέτρεψε να εισέλθουν στο Κοινοβούλιο και να προβάλουν τις απόψεις τους, ήτοι να καρπωθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη λειτουργία της δημοκρατίας. Και, βέβαια, η παρουσία εκπροσώπων των κομμάτων της Βουλής στον εορτασμό της επετείου αυτής αποδεικνύει και τον έμπρακτο σεβασμό προς εκείνο το πολίτευμα, που επιτρέπει την πολιτική πολυφωνία και την, εντεύθεν, κριτική στα κακώς κείμενα της εκάστοτε κυβέρνησης, αγαθό, που ασκεί κατά κόρον η Αριστερά χωρίς τους κινδύνους του παρελθόντος. Και αν για το Κ.Κ.Ε. αυτή η κίνηση ίσως να μην ξενίσει τόσο, αφού ο πολιτικός απομονωτισμός του εν λόγω κόμματος δείχνει να εξαπλώνεται και σε εκδηλώσεις, όπως αυτή της αποκατάστασης της Δημοκρατίας, για το ΣΥ.ΡΙΖ.Α., που μέχρι πέρσυ επεδίωκε την παρουσία του στις εκδηλώσεις αυτές, ώστε να εκφράσει με το δικό του τρόπο τις απόψεις του - θυμηθείτε την επιτυχημένη παρουσία του προέδρου του πέρσυ με την κοπέλα από τη Σιέρρα Λεόνε - η απουσία ήταν ηχηρή, δείγμα της εσωτερικής κρίσης, που το μαστίζει.

Όποια και αν είναι, πάντως, τα αίτια της απουσίας των κομμάτων της Αριστεράς από την ανωτέρω εκδήλωση, σίγουρα δεν πιστώνεται στα θετικά τους. Και η απουσία τους από μια γιορτή, που συμβολίζει την καθιέρωση και ενίσχυση του πλέον επιτυχημένου πολιτεύματος, που γνώρισε ποτέ η Ελλάδα, προδίδει και μια κάθε άλλο παρά υγιή θεώρηση εκ μέρους τους του συμβολισμού αυτής της γιορτής.

Δύο μέτρων και δύο σταθμών συνέχεια

Προ μερικών ημερών ανεστάλη η κράτηση του πρώην δικαστικού κ. Καλούση, λόγω των προβλημάτων υγείας, που αυτός αντιμετωπίζει, καθόσον το Πενταμελές Εφετείο Αθηνών (Τμήμα Αναστολών) έκανε δεκτή τη σχετική αίτησή του. Έτσι, ο διάσημος τόσο για τη συμμετοχή του στο παραδικαστικό κύκλωμα όσο και για τις ερωτικές προτιμήσεις του δικαστικός είναι, πλέον, και πάλι ελεύθερος.

Φυσικά, τα ειρωνικά σχόλια και οι επικρίσεις για την ανωτέρω απόφαση του Πενταμελούς Εφετείου Αθηνών είχαν την τιμητική τους στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο, αφού ελάχιστοι ήταν διατεθειμένοι να πιστέψουν, ότι ο πρώην δικαστικός αντιμετωπίζει πραγματικά προβλήματα υγείας. Δεν είναι στις προθέσεις μου να κατακρίνω όσους αμφισβητούν την παραπάνω απόφαση, αφού δεν είναι σπάνια τα παραδείγματα μεγαλόσχημων κρατουμένων, οι οποίοι έχαιραν άκρας υγείας και αίφνης βρέθηκαν με επιβαρημένη υγεία και ανεστάλη η κράτησή τους με αμφιβόλου βασιμότητος παραστατικά από νοσοκομεία της χώρας.

Θέλοντας και μη, όμως, μπήκα στη διαδικασία να συγκρίνω την περίπτωση του κ. Καλούση με αυτή του πρώην πρυτάνεως του Παντείου Πανεπιστημίου, κ. Μεταξόπουλου. Και αυτός καταδικάστηκε σε βαρύτατη ποινή κάθειρξης, κρατήθηκε και ανεστάλη, στο τέλος, η πράτησή του για λόγους υγείας. Δεν μπαίνω στη διαδικασία να συγκρίνω τις δύο περιπτώσεις από πλευράς απαξίας των αδικημάτων, που τα πρόσωπα αυτά τέλεσαν, καθόσον στην περίπτωση Καλούση έχουμε έναν άνθρωπο, ο οποίος παρεβίασε κατ' επανάληψη και βάναυσα τον όρκο, που είχε δώσει ως δικαστικός, ήτοι ως πρόσωπο, που βαρύνεται με την υποχρέωση περιφρούρησης του νόμου, ενώ στην άλλη περίπτωση έχουμε να κάνουμε με ένα πρώην πρύτανη ενός εκ των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της Ελλάδος, ο οποίος επί σειρά ετών συμμετείχε στη διασπάθιση των οικονομικών πόρων του ιδρύματος αυτού. Ητοι, η περίπτωση του κ. Καλούση μάλλον έχει περισσότερη απαξία, αν θεωρήσουμε άξια λόγου τη σύγκριση αυτή.

Το πρόβλημα έγκειται στην αντιμετώπιση της αιτήσεως αναστολής εκτελέσεως της ποινής των δύο αυτών προσώπων από τη λεγόμενη κοινή γνώμη. Και οι δύο επικαλέστηκαν σοβαρότατους λόγους υγείας και αν, πράγματι, αυτοί συνέτρεχαν, τότε στοιχειώδεις λόγοι ανθρωπισμού επέβαλαν την αποφυλάκισή τους. Πλην, όμως, ενώ στην περίπτωση του κ. Μεταξόπουλου είχαμε σωρεία άρθρων και αναρτήσεων στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο, αντίστοιχα, αλλά και πάμπολλα σχόλια περί της ανάγκης αποφυλάκισής του, αρκετά εκ των οποίων προέρχονταν από πρόσωπα, τα οποία θεωρούνται, ότι διαθέτουν κάποιο σημαντικό επιστημονικό υπόβαθρο, ώστε η άποψή τους να θεωρείται βαρύνουσα, στην περίπτωση του κ. Καλούση άκρα του τάφου σιωπή επεκράτησε σχετικά με το ενδεχόμενο ο εν λόγω εμπλακείς στο παραδικαστικό κύκλωμα να είχε πραγματικά προβλήματα υγείας, τα οποία να καθιστούσαν επιτακτική την άρση της κράτησής του.

Θεωρώ, ότι σε μια κοινωνία, η οποία επιθυμεί να αυτοχαρακτηρίζεται ανθρώπινη, επιβάλλεται να κρίνεται με τη μεγίστη δυνατή επιείκια η περίπτωση ενός καταδικασμένου σε βαρύτατη ποινή κάθειρξης, ο οποίος επικαλείται σοβαρότατα προβλήματα υγείας, ώστε να αποφυλακιστεί. Κανένας, βέβαια, δεν υποχρεούται να ασπαστεί απροβλημάτιστα την περίπτωση αυτή αλλά, όταν δεν υπάρχει η αντίθετη ένδειξη, φρονώ, ότι είναι σώφρον να δεχόμαστε και να επικαλούμαστε τους υποτυπώδεις κανόνες του πολιτισμού μας, σύμφωνα με τους οποίους είναι απάνθρωπο και απαράδεκτο να συνεχίζεται η κράτηση ενός προσώπου, το οποίο υποφέρει από σοβαρότατα προβλήματα υγείας, με δεδομένη την ανυπαρξία επαρκών υποδομών στα νοσοκομεία εντός των σωφρονιστικών καταστημάτων της χώρας μας. Κυρίως, όμως, επιβάλλεται η αποβολή της υποκρισίας, η οποία κρίνει με τη μεγίστη επιείκια ένα πρώην καθηγητή και πρύτανη ενός εκ των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων της Ελλάδος και θεωρεί ως δεδομένα τα προβλήματα υγείας, που ενδέχεται αυτός να αντιμετώπιζε, ενώ σφυρίζει αδιάφορα στο ενδεχόμενο ένας επίορκος δικαστικός λειτουργός, ο οποίος δικαίως καταδικάστηκε σε μακροχρόνια ποινή φυλάκισης, να πάσχει από εξίσου σοβαρά προβλήματα υγείας. Με άλλα λόγια, δεν προδίδει υγιή κρίση η διαφορετική αντιμετώπιση δύο περιπτώσεων προσώπων, τα οποία καταδικάστηκαν για πολύ σοβαρά αδικήματα αλλά ο ένας εξ αυτών ετύγχανε πρόσωπο με ευρύτερη κοινωνική και επιστημονική αναγνώριση, ενώ ο άλλος είχε απαξιωθεί ως δικαστικός λειτουργός και, κατ' επέκταση, ως επιστήμονας τη στιγμή, που κανένας δεν αποκλείει την περίπτωση να συνέτρεχαν στο πρόσωπό τους εξίσου σοβαροί λόγοι, που συνηγορούσαν στην αποφυλάκισή τους.

Δεν περιμένω να κριθεί η κοινωνία μας μόνο από αυτό το περιστατικό, αφού υπάρχουν δεκάδες παρόμοια θέματα, στα οποία η διγλωσσία της ήταν άκρως ενοχλητική. Απλά πιστεύω, ότι κάποια στιγμή θα πρέπει να πάψει αυτή η διγλωσσία και, κυρίως, θα πρέπει να δεχθούμε, ότι ακόμα και ο απεχθέστερος εγκληματίας δεν θα πρέπει να αποκλείεται από τα ευεργετήματα του νομικού μας πολιτισμού.

Βιβλία : "Ανάμισης ντενεκές", του Γιάννη Μακριδάκη

Πόσες φορές ένα πρόσωπο του παρελθόντος πέρασε στις αφηγήσεις του λαού, με αποτέλεσμα να είναι δυσδιάκριτα τα όρια ανάμεσα στην πραγματική ζωή του και το θρύλο; Με ένα τέτοιο πρόσωπο ασχολείται ο Χιώτης Γιάννης Μακριδάκης στο βιβλίο του ΑΝΑΜΙΣΗΣ ΝΤΕΝΕΚΕΣ" (Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ) ζωντανεύοντας την εποχή της δεκαετίας του '10 στη Χίο.

Ο πρωταγωνιστής του βιβλίου είναι ο Γιώργης Πέτικας, Χιώτης μετανάστης στις Η.Π.Α., ο οποίος επιστρέφει στο χωριό του λίγο πριν το ξέσπασμα του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου και αποφασίζει να μείνει εκεί και να εργαστεί ως χασάπης. Η φιλία του με τον καλύτερό του φίλο θα δοκιμαστεί ύστερα από τη διαπίστωση, ότι και οι δύο αγαπούν την ίδια κοπέλα και θα οδηγήσει τον Πέτικα να σκοτώσει το φίλο του αυτό. Κυνηγημένος από τους χωροφύλακες θα πάρει τα βουνά της Χίου, όπου και θα ζήσει λάθρα και με τη βοήθεια αρκετών ντόπιων σε μια παλαιά μάντρα, την οποία θα ονομάσουν συνθηματικά με τους φίλους του "ανάμιση ντενεκέ". Οι προσπάθειές του να διαφύγει στην Τουρκία δεν θα καρποφορήσουν, εξαιτίας του πολέμου, ενώ ο κλοιός της χωροφυλακής θα σφίξει επικίνδυνα γύρω του.

Σκοπός του συγγραφέα είναι αφενός να διηγηθεί την ιστορία του Γιώργη Πέτικα αφετέρου να ανεύρει ποια από τα στοιχεία της ιστορίας αυτής είναι αληθινά και ποια ανάγονται στη σφαίρα της φαντασίας. Με μια αφήγηση στρωτή και συναρπαστική, όπου πολλά στοιχεία της χιώτικης ντοπιολαλιάς αναμιγνύονται με τον καθημερινό λόγο των ανθρώπων της Χίου του παρελθόντος και του παρόντος, ο αναγνώστης γυρίζει πίσω στα χρόνια, που ο Πέτικας γύριζε στα κυνηγημένος στα βουνά της Χίου. Παράλληλα, ο συγγραφέας σκύβει στις αντιλήψεις των απλών ανθρώπων για το έγκλημα του Πέτικα αλλά και τη στάση τους απέναντι στις διωκτικές αρχές της εποχής εκείνης για να ανακαλύψει, πώς ένας άνθρωπος κατόρθωσε να παραμείνει για δύο χρόνια ασύλληπτος στο νησί του.

Με ιδιαίτερο λαογραφικό ενδιαφέρον αλλά και με γραφή απολαυστική και ρέουσα, ο Γιάννης Μακριδάκης καταφέρνει να συναρπάσει τον αναγνώστη και να το φέρει πίσω στο παρελθόν της Χίου σε μια ιστορία, που συνδυάζει την πραγματικότητα με το θρύλο.

Η αδυναμία τήρησης μιας σειράς

Αν κάτι προδίδει την ελάχιστη σχέση του νεοέλληνα με την σωστή παιδεία και τον πολιτισμό, αυτό είναι η καθημερινή συμπεριφορά του. Και αν κάτι στην καθημερινή συμπεριφορά του φανερώνει, ότι ο νεοέλληνας ή, τουλάχιστον, ένα σεβαστό ποσοστό εξ όσων έχουν αυτή την ιδιότητα, και ο πολιτισμός αποτελούν παράλληλες έννοιες, αυτό είναι η αδυναμία τήρησης μιας σειράς σε οποιαδήποτε περίσταση. Μπροστά από το ταμείο των υπεραστικών Κ.Τ.Ε.Λ. θα σας έχει τύχει αρκετοί "έξυπνοι" να προσπερνούν εσάς και όσους είχαν την πρόνοια να περιμένουν υπομονετικά τη σειρά τους, ώστε να εξυπηρετηθούν κατά προτεραιότητα. Σε κάποιο θρησκευτικό γάμο ίσως παρατηρήσατε κάποια πρόσωπα, που προτιμούν να κλέψουν τη σειρά κάποιων άλλων, ώστε να χαιρετήσουν νωρίτερα τους νεόνυμφους. Στην είσοδο των γηπέδων υπάρχουν βιαστικά πρόσωπα, που διαγκωνίζονται, ώστε να περάσουν πρώτοι από τον έλεγχο των εισιτηρίων. Τα καλοκαίρια μπροστά από τη μπουκαπόρτα των πλοίων γίνεται το σώσε από τις σφήνες, που οι ανυπόμονοι νεοέλληνες οδηγοί επιχειρούν, ώστε να μπουν μια ώρα αρχύτερα στο καράβι. Και η λίστα παρόμοιων παραδειγμάτων δεν έχει τέλος.

Πρόκειται για μια συμπεριφορά, που απαντάται σε νεοέλληνες κάθε κατηγορίας. Πτυχιούχοι πανεπιστημίου, ακόμα και κάτοχοι μεταδιδακτορικού τίτλου αλλά και πρόσωπα, που δεν είχαν την παραμικρή επαφή ακόμα και με την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, άνδρες και γυναίκες, ηλικιωμένοι αλλά και νήπια σπρώχνουν και σπρώχνονται πρόθυμα, μήπως και γλυτώσουν την αναμονή στην ουρά. Και αν για κάποιους ηλικιωμένους θα αναγνωριζόταν ένα κάποιο ελαφρυντικό, λόγω ηλικίας και των εντεύθεν κινητικών προβλημάτων, δεν ισχύει το ίδιο για τις λοιπές κατηγορίες. Αλλά και οι μέθοδοι κλεψίματος ποικίλουν. Από τα διακριτικά σπρωξίματα έως τους έντονους διαγκωνισμούς και τις δειλές συγγνώμες έως τις φωνές, ότι τους έκλεψαν τη σειρά, οι τολμηροί και συνάμα αγενείς και απολίτιστοι συμπολίτες μας μηχανεύονται ποικίλους τρόπους παράκαμψης μιας σειράς.

Και αυτή η συμπεριφορά ξεκινάει, δυστυχώς, από τις πολύ μικρές ηλικίες. Ελάχιστοι εκπαιδευτικοί σκοτίζονται, εάν οι μαθητές τους τηρούν μιας σειρά μπροστά από ένα μουσείο ή κατά την είσοδό τους στην τάξη. Λίγοι γονείς θεωρούν αναπόσπαστο κομμάτι της αγωγής των βλασταριών τους την τήρηση της σειράς και της προτεραιότητας προ ενός γεγονότος ή μιας αίθουσας οποιασδήποτε χρήσης. Και όταν οι νεαροί κακομαθημένοι γόνοι των συμπολιτών μας αποκτήσουν εκείνη τη νοημοσύνη, που τους επιτρέπει να σταθμίσουν τις συνέπειες αυτής της απρεπούς συμπεριφοράς τους, επιλέγουν να συνεχίσουν να την ακολουθούν απαρέγκλιτα και συχνά διανθίζοντάς τη με διάφορες πατέντες, που τους επιτρέπουν να περιμένουν λιγότερο σε μια σειρά αλλά και τους απομακρύνουν από τις συντεταγμένες του πολιτισμού, όπως τουλάχιστον οφείλουμε να τον εννοούμε.

Αλλοίμονο σε όποιον διαμαρτυρηθεί για τη συμπεριφορά αυτή των συνελλήνων μας! Πέρα από τις περιπτώσεις εκείνες, όπου ο κουτοπόνηρος συμπολίτης μας διαθέτει έστω ελάχιστα ψήγματα φιλότιμου, ώστε να ανακρούσει πρύμνη και να αναμείνει στη σειρά του, οι υπόλοιποι και συνήθως περισσότεροι "εξυπνάκηδες" νεοέλληνες προτιμούν είτε να αγνοήσουν επιδεικτικά είτε να εκστομίσουν απαντήσεις, όπως "Κοίτα τη δουλειά σου", "Βιάζομαι, μεγάλε", "Έχω μικρά παιδιά", "Με πονάνε τα πόδια μου", "Εσύ πήρες τη σειρά μου" και άλλες από την ανεξάντλητη δεξαμενή της νεοελληνικής γλώσσας, ώστε να δικαιώνονται και οι θιασώτες της άποψης, ότι η γλώσσα μας έχει 6.000.000 λεκτικούς τύπους. Ε, όλο και κάποιοι απ' όλους αυτούς θα ταιριάξουν στην περίσταση και θα βοηθήσουν τους απολίτιστους συμπολίτες μας να ανταπεξέλθουν στις δυσκολίες της γαϊδουριάς τους.

Είχα παρακολουθήσει όντας φοιτητής μιας ομιλία του καθηγητού κ. Χρήστου Γιανναρά, ο οποίος ανέφερε, ότι δεν μπορούμε να μιλάμε για πολιτισμό, όταν αδυνατούμε ακόμα και μια σειρά μπροστά από ένα γκισέ να τηρήσουμε. Δε νομίζω, ότι θα μπορούσε να υπάρξει πιο εύστοχη παρατήρηση, η οποία και να χαρακτηρίζει το παραπάνω φαινόμενο αλλά και την αλλεργική σχέση αρκετών συνελλήνων με τον εν γένει πολιτισμό.

Οι συνέπειες της ζέστης

Καθώς η θερμοκρασία ανεβαίνει, πέφτει συχνά η διάθεση να ασχοληθώ με το ιστολογείν. Κολλάει το μυαλό, στερεύει από έμπνευση και καλπάζει σε παραλίες, θάλασσες και μακροβούτια. Τί κι αν η δουλειά συνεχίζεται με αμείωτη ένταση, πράγμα, που απαιτεί αρκετή ώρα μπροστά από την οθόνη του υπολογιστή και χαρίζει την απαιτούμενη για οτιδήποτε εγρήγορση; Η σωματική κόπωση, που έχει συσσωρευτεί, ύστερα από αρκετούς μήνες εντατικής εργασίας, συμπαρασύρει το νου σε βραδείς ρυθμούς απόδοσης, με αποτέλεσμα οποιοδήποτε σχέδιο για πνευματικό έργο να παραμένει στο επίπεδο της επιθυμίας. Και αν, ακόμα, κάποια ιδέα καρφωθεί, θαμπώνει αμέσως και χάνεται σαν μια ανάμνηση, που ξεθώριασε, με τα λεπτά να μοιάζουν με χρόνια και να λειτουργούν σα χρόνια στο ξέφτισμα της σκέψης.

Δεν είναι κακό να κάνει κανείς ένα διάλειμμα, πλην, όμως, αφενός το μικρόβιο του ιστολογείν δεν εξοντώνεται εύκολα αλλά απλά ξαποσταίνει αφετέρου δεν αποκλείει κανείς μια αιφνιδιαστική ανάκαμψη. Τέλος πάντων, η ζωή συνεχίζεται, έστω και με αραιότερες σχέσεις με τη σφαίρα του ιστολογείν, ώστε να την πεθυμήσουμε και εκτιμήσουμε περισσότερο. Και η ανάπαυλα συχνά λειτουργεί ως αιτία γένεσης νέων ιδεών και μεθόδων ενασχόλησης με το αντικείμενο.

Συνεχίζεται....

Εκμετάλλευση μέχρι και το ξόδι

Στην αρχή, δεν αφέθηκε να ζήσει τη ζωή, που αυτός ήθελε, καθόσον η οικογένειά του εκμεταλλεύτηκε το ταλέντο του και τον έσπρωξε από πολύ νωρίς στο τραγούδι και το χορό, αφαιρώντας από αυτόν τη δυνατότητα να ζήσει ομαλά παιδικά χρόνια ή, για την ακρίβεια, εμποδίζοντάς τον να ζήσει παιδικά χρόνια. Στο τέλος, πάλι η ίδια η οικογένειά του επέβαλε τη δική της επιθυμία στο ζήτημα της κηδείας του, επιτρέποντας την κλήρωση 8.750, περίπου, ατόμων, στα οποία θα επιτραπεί, έναντι αντιτίμου, βεβαίως, να παρακολουθήσουν την κηδεία του πάλαι ποτέ βασιλιά της ποπ, παρά τις αρχικές διαβεβαιώσεις, ότι αυτή θα τελούνταν σε στενό ιδιωτικό κύκλο.

Δε νομίζω, ότι, μετά από αυτή την αιφνιδιαστική μεταστροφή της οικογένειας Τζάκσον στο θέμα της κηδείας του εκλεκτότερου μέλους της, καταλείπεται οποιαδήποτε αμφιβολία περί των αισθημάτων, που αυτή έτρεφε για τον μεταστάντα. Από τα πρώτα του χρόνια φρόντισε να τον εκμεταλλευτεί οικονομικά στέλνοντάς τον στο στούντιο της Μοτάουν, όπου και έκανε τον πρώτο του δίσκο με τα αδέλφια του. Στη συνέχεια, τον έσπρωξε σε σόλο καριέρα, με τρομακτική επιτυχία και ένα πακτωλό χρημάτων να ρέει ακατάπαυστα μέχρι και σήμερα. Και, κυρίως, ουδέποτε αγάπησε τον ίδιο παρά λάτρεψε τις απολαβές, που άφηνε στο πέρασμά του από τη δισκογραφία και τις συναυλίες ανά την υφήλιο.

Καθόλου τυχαία, λοιπόν, η απόφαση για δημόσια τελετή κηδείας του Μάικλ Τζάκσον! Το αντίθετο θα πρόδιδε συγγενείς με πραγματική οδύνη. Τώρα φανερώνει αρπακτικά, που δε δίστασαν να εκμεταλλευτούν οικονομικά έως και το ξόδι του διασημότερου και σίγουρα πιο άξιου μέλους της οικογένειάς τους.

Θυσία στο βωμό της τηλεθέασης, λοιπόν, και η κηδεία του Μάικλ Τζάκσον! Και, μάλιστα, έναντι αδρής αμοιβής! Για να επαληθευτεί η αρχή, ότι τα πάντα ξεκινούν από την οικογένεια. Και τα πάντα τελειώνουν εκεί. Και, ενίοτε, τελειώνουν στην τσέπη της.

Και προσοχή στα αντίσκηνα!

Η τουριστική εκστρατεία του Υπουργείου Τουρισμού στη χώρα μας έχει περάσει από πολλά στάδια από την εποχή, που ορισμένοι ξένοι άρχισαν να ανακαλύπτουν τις ομορφιές της χώρας μας. Εν αρχή, λοιπόν, ο τουρισμός χαρακτηρίστηκε ως η βαριά βιομηχανία μας, αφού ούτε για την τεχνολογία μας φημιζόμασταν ούτε για τις τρομερές εξαγωγές και δόθηκε η δυνατότητα σε εκατοντάδες ανθρώπους να ξεφύγουν από τα παραδοσιακά επαγγέλματα, που εξασκούσαν και να αποκομίσουν σαφώς περισσότερα χρήματα, προσφέροντας υπηρεσίες προσωρινής κατάλυσης, διατροφής και διασκέδασης στους χιλιάδες τουρίστες, που συνέρρεαν σε μια παρθένα τουριστικά και πάμφθηνη τότε χώρα. Στη συνέχεια, δόθηκε μεγάλο βάρος στην αρχαία πολιτιστική κληρονομία μας, με συνέπεια η όχι ευκαταφρόνητη παρακαταθήκη των υπολοίπων περιόδων να λησμονηθεί. Και κάποια στιγμή, όταν η χώρα μας έπαψε να αποτελεί φθηνό προορισμό για τον ανεπτυγμένο κόσμο, επιστρατεύτηκαν διαφημιστικές τακτικές, τύπου "ζήσε το μύθο σου στην Ελλάδα" και λοιπά παρεμφερή, τα οποία μπορεί να έφεραν για λίγο κάποιο περισσότερο κόσμο στα μέρη μας αλλά δεν μπόρεσαν να καλύψουν την απουσία ουσιαστικής τουριστικής πολιτικής, που μαστίζει την πάλαι ποτέ βαριά βιομηχανία μας.

Χτες επισκέφτηκα τη Ναύπακτο με κάποιους φίλους μου. Η παλαιά πόλη της αποτελεί ένα δημοφιλή προορισμό πολλών εκδρομέων, καθόσον έχει διατηρήσει πολλά από τα παλαιά κτίριά της και η βόλτα στα πλακόστρωτα δρομάκια της, τα οποία καταλήγουν στο μικρό λιμάνι της, συνιστάται ανεπιφύλακτα. Το λιμανάκι της Ναυπάκτου διατηρεί μέρος από τα παλαιά τείχη του στην είσοδό του και αρκετοί εκδρομείς σπεύδουν σε εκείνα τα σημεία για να φωτογραφηθούν.

Παρόμοια έμπνευση είχαμε και εμείς, μόνο που μας περίμενε μια δυσάρεστη έκπληξη στην αριστερή μεριά των τειχών αυτών, όπου μια μικρή ομάδα νεαρών είχαν κατασκηνώσει εντός αυτών (!!!) και μαγείρευαν το φαγητό τους. Η παρουσία μας πλησίον του αντίσκηνού τους ουδεμία εντύπωση τους προξένησε πολλώ δε μάλλον τα βλέμματα αποστροφής, που μια ομάδα αλλοδαπών τουριστών τους έριχνε, καθόσον συνέχιζαν απρόσκοπτοι την προετοιμασία του ταπεινού δείπνου τους. Και το σκηνικό ολοκληρωνόταν με δύο δυσανάγνωστα συνθήματα, που κοσμούσαν στο σημείο εκείνο το τείχος.

Δεν είναι η πρώτη φορά, που βλέπω ένα ιστορικό μας μνημείο να αφήνεται στο έλεος των βαρβάρων. Αλλά τόσο η όλη εικόνα των τειχών της Ναυπάκτου σε εκείνο το σημείο όσο και τα δυσάρεστα συναισθήματα, που γέννησε το όλο θέαμα είτε στην παρέα μας είτε στους αλλοδαπούς τουρίστες αποδεικνύουν με τον πλέον δυσάρεστο τρόπο, ότι δεν αρκούν οι μεγαλόστομες εξαγγελίες και οι πολυδάπανες διαφημιστικές εκστρατείες για την τόνωση του τουρισμού στη χώρα μας, όταν το ίδιο το κράτος δεν έχει φροντίσει, ώστε να περιφρουρήσει την πολιτιστική κληρονομία του αλλά και εμείς οι ίδιοι προσπερνάμε αδιάφοροι αυτό το χάλι. Και, δυστυχώς, όσα εκατομμύρια και αν ξοδέψει το κράτος μας για να προβάλει τις ομορφιές αυτού του τόπου, θα αρκεί ένα βλέμμα σε καταστάσεις, όπως αυτή στα τείχη της Ναυπάκτου, ώστε να αναιρεθεί η εικονική πραγματικότητα, που προβάλλει το Υπουργειό Τουρισμού, ο Ε.Ο.Τ. αλλά και ο κάθε εμπλεκόμενος με τον τουρισμό φορέας μας.

Ζήσε το μύθο σου στην Ελλάδα, λοιπόν! Αλλά προσοχή στα αντίσκηνα, που θα βρεις στο διάβα σου μέσα στα μνημεία μας!

Με αφορμή ένα επικείμενο γάμο...

Υπήρχε μια εποχή, που οι καλεσμένοι σε ένα γάμο έφερναν τα δώρα της αρεσκείας τους στους νεόνυμφους, με αποτέλεσμα οι τελευταίοι να βρίσκονται με 10 καφετιέρες, 8 τοστιέρες ή 5 σετ κατσαρολικών, ανάλογα με τις προτιμήσεις των καλεσμένων τους. Ενθυμούμαι το γάμο μιας φίλης μου προ αρκετών ετών, η οποία μοίραζε στους φίλους της καφετιέρες από το γάμο της. Αυτό δεν ήταν απαραίτητα κακό, αφού, ως είναι φυσικό, οι περισσότεροι καλεσμένοι δε γνωρίζονταν μεταξύ τους, οπότε πάσα προσυνεννόηση, ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο να αγοραστούν τα ίδια δώρα, ήταν πρακτικά αδύνατη.
Μέχρι που ήλθε και στην Ελλάδα ο θεσμός της λίστας γάμου και το φαινόμενο της αγοράς περισσοτέρων ομοειδών προϊόντων από τους καλεσμένους των νεονύμφων απεφεύχθη. Μια χρήσιμη εφαρμογή της είναι και η συγκέντρωση χρημάτων σε κάποιο μαγαζί, συνήθως σε κατάστημα πώλησης ηλεκτρικών ειδών, πράγμα, που έχει ως αποτέλεσμα τη συσσώρευση ενός ποσού, το οποίο επιτρέπει στο νεόνυμφο ζευγάρι την αγορά κάποιων προϊόντων της προτιμήσεώς του από αυτό.
Χθες έφτασε στην ηλεκτρονική μου διεύθυνση ένα μήνυμα από ένα φιλικό μου ζευγάρι, το οποίο ετοιμάζεται να παντρευτεί και αποφάσισε να εφαρμόσει το σύστημα της λίστας γάμου δια της καταθέσεως χρημάτων σε τραπεζικό λογαριασμό. Μόνο, που πέρα της γνωστοποίησης αυτής της μεθόδου, αποφάσισε να μου γνωστοποιήσει και τον τρόπο, με τον οποίο ήθελε να αξιοποιήσει τον οβολό μου. Συγκεκριμένα, ανέφερε, ότι επιθυμούσε να πραγματοποιήσει γαμήλιο ταξίδι στη Χαβάη «και επειδή Χαβάη με μια ρόδα (κατά το γνωστό άσμα) δεν πας, κάθε συνεισφορά ευπρόσδεκτη στον ακόλουθο λογαριασμό» και ακολουθούσε ο αριθμός του τραπεζικού λογαριασμού.
Υπήρξα υποστηρικτής του θεσμού της λίστας γάμου για καθαρά πρακτικούς λόγους, που προανέφερα. Πλην, όμως, φρονώ, ότι ο θεσμός αυτός έδωσε το θάρρος, τουλάχιστον από ένα σημείο και μετά, στους μελλονύμφους να εκμεταλλευτούν την προθυμία των καλεσμένων τους να καταθέσουν χρήματά γι’ αυτούς, προβάλλοντας συχνά υπερβολικές απαιτήσεις. Δε θεωρώ κακό να ονειρεύεται κανείς ταξίδια σε μακρινούς προορισμούς ή αγορές πανάκριβων ηλεκτρικών ειδών. Βρίσκω, όμως, τουλάχιστον κυνικό και σίγουρα άτσαλο να δηλώνεις τόσο ευθαρσώς πόσο ανάγκη έχεις από τα χρήματα των καλεσμένων σου, ώστε να πραγματοποιήσεις τα όνειρά σου. Διότι αφενός συντελείται έτσι ο ευτελισμός τον ίδιου του γάμου, ο οποίος μετατρέπεται σε μέσο ικανοποίησης των καταναλωτικών στόχων των μελλονύμφων, αφετέρου διαφαίνεται ένας έμμεσος εκβιασμός των καλεσμένων να βοηθήσουν του μελλονύμφους να κάνουν ό,τι ονειρεύονται. Και αποτέλεσμα αυτής της συμπεριφοράς είναι η ουσιαστική προσβολή των καλεσμένων, στους οποίους συνήθως δημιουργείται η εντύπωση, ότι στην πραγματικότητα εκλήθησαν για να συνδράμουν οικονομικά στην πραγματοποίηση των ονείρων των φίλων τους, χώρια, που η διατύπωση της πρόσκλησης εμπεριέχει και την προτροπή προς τους καλεσμένους να μην κάνουν τσιγκουνιές στα χρήματα, που θα δώσουν, αφού ο ολοφάνερος στόχος κοστίζει. Και ένα πράγμα, για το οποίο δεν ενδείκνυται η εποχή μας, είναι η γαλαντομία!
Έκλεισα το ηλεκτρονικό μου ταχυδρομείο με αρνητικά συναισθήματα για τις προθέσεις των μελλονύμφων φίλων μου και σκεφτόμουν, αν η εποχή μας έχει μετατρέψει σε άπληστα και κυνικά όντα, που δε διστάζουν να εκμεταλλευτούν την περίσταση του γάμου τους, ώστε να αποκομίσουν τα μέγιστα δυνατά οφέλη.