Φιμώνοντας τη σάτιρα

            Δεν μπορώ να πω, ότι το χιούμορ της ομάδος του γέροντος Παστίτσιου ήταν πάντοτε πετυχημένο. Περισσότερο διασκέδαζα με τις αντιδράσεις κάποιων ανεγκέφαλων, που ξεσπούσαν με ακατάσχετα και ακατονόμαστα βρισίδια και απειλές σε βάρος όσων ήταν μέλη της ομάδας αυτής, παρά με τις ατάκες και τις αναρτήσεις του ιδίου. Ούτε φημιζόταν για τη λεπτή σάτιρά της. Απεναντίας, κάποιες στιγμές έδινε ρεσιτάλ χοντράδας.

            Ωστόσο, σε μια χώρα, που θέλει να περηφανεύεται, ότι ανήκει στη Δύση και, συνεπώς, σέβεται και προστατεύει το δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης, η ανοχή ακόμα και σε σελίδες ή ομάδες, όπως η ανωτέρω, είναι επιβεβλημένη, στο μέτρο, βεβαίως, που δεν θίγονται τα έννομα αγαθά τρίτων. Και η σελίδα αυτή ουδέν έννομο αγαθό έθιγε. Τουναντίον, σατίριζε ένα πρόσωπο, που πέρα από την καλοσύνη του, την οποία πολύς κόσμος περιγράφει ακόμα και σήμερα, βαρύνεται με μια σειρά από δυσνόητα και αφελή ρητά, τα οποία πέρασαν ως προφητείες ήδη από την εποχή, που ήταν ακόμα εν ζωή, χωρίς την παραμικρή αντίδραση εκ μέρους του. Παράλληλα, σατίριζε και τη θρησκεία και τον εντεύθεν προκαλούμενο φανατισμό. Δεν μείωνε όσους πιστεύουν πραγματικά αλλά σχολίαζε με καυστικό τρόπο το φονταμενταλισμό και τον τρόπο, με τον οποίο γινόταν εκμετάλλευση του ονόματος του π. Παϊσίου.

       Τότε γιατί προκάλεσε την παρέμβαση της Υπηρεσίας Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος; Κατ’ αρχάς, ζούμε σε μια χώρα, όπου ο θρησκευτικός φανατισμός καλά κρατεί. Αρκούσε μια επίσκεψη στην επίμαχη ομάδα, για να καταδείξει τον τρόπο, με τον οποίο αρκετοί θρησκευόμενοι – κατά δήλωσή τους – αντιδρούσαν. Όσοι γνωρίζουν τις αρχές του χριστιανισμού – αναφέρομαι στη διδασκαλία του Ιησού, όπως αυτή έχει σωθεί και με όλες τις αμφιβολίες, που έχουν γεννηθεί γύρω από την ύπαρξή του, θέμα το οποίο ξεφεύγει πολύ από το αντικείμενό μας – αντιλαμβάνονται, ότι σε αυτές δεν έχει καμμία θέση η μισαλλοδοξία, που χαρακτηρίζει ένα μεγάλο κομμάτι των θρησκευόμενων χριστιανών συμπολιτών μας και οδήγησε στο κλείσιμο της επίμαχης ομάδας. Η ίδια μισαλλοδοξία οδήγησε στο παρελθόν στη θέσπιση του αδικήματος της κακόβουλης βλασφημίας και της περιύβρισης θρησκεύματος, το οποίο ουσιαστικά θεσπίστηκε, προκειμένου να αποτρέψει κάθε κριτική σε βάρος της επικρατούσης θρησκείας, ενώ έρχεται και σε αντίθεση με τις σύγχρονες αρχές του ποινικού δικαίου, καθόσον παραμένει απορίας άξιον, ποιο είναι εκείνο το έννομο αγαθό, που θίγεται από τις σχετικές διατάξεις του ποινικού μας κώδικα. Αρκούσαν, λοιπόν, μερικές καταγγελίες σε μια υπηρεσία, για να συλληφθεί και διωχθεί ο δημιουργός και διαχειριστής μιας αμιγώς σατιρικής σελίδας.

            Φυσικά, στη χώρα, όπου προ διετίας κάποιος ιδιωτικός τηλεοπτικός σταθμός είχε προγραμματίσει να προβάλει την ταινία «Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ» και, τελικά ανέβαλε επ' αόριστον την προβολή της, επικαλούμενος τις διαμαρτυρίες κάποιων τηλεθεατών και παλαιότερα το Μονομελές Πρωτοδικείο Αθηνών είχε αποφασίσει την απαγόρευση της προβολής της στους κινηματογράφους, σύρθηκαν στα Δικαστήρια οι συντελεστές της θεατρικής παράστασης «CORPUS CHRISTI» αλλά και ο Αυστριακός κομίστας, που σατίριζε τη ζωή του Χριστού, κατέβηκε, έπειτα από απειλές πολιτικών, το μέτριο καλλιτεχνικά έργο του κ. Ντε Κορντιέ στην έκθεση “OUTLOOK” και, γενικά, η Εκκλησία της Ελλάδος παρεμβαίνει με διάφορους τρόπους σε καταστάσεις, που κρίνει, ότι τη θίγουν, θα αποτελούσε είδηση το γεγονός, ότι μια τέτοια σελίδα δεν θα προκαλούσε καμμία αρνητική αντίδραση. Σε εποχές γενικευμένης κρίσης και σε μια κοινωνία, το μεγαλύτερο κομμάτι της οποίας φοράει παρωπίδες και δεν δέχεται να αμφισβητούνται οι πεποιθήσεις της, οι αντιδράσεις απέναντι σε κινήσεις, όπως ο «Γέροντας Παστίτσιος», δεν πρόκειται να είναι οτιδήποτε άλλο από αρνητικές. Σε μια χώρα, που οι περισσότεροι κάτοικοί της μαθαίνουν από μικροί, ότι οι πρόγονοί τους δημιούργησαν ένα αξιοζήλευτο πολιτισμό, ως, επίσης, ότι οφείλουμε να διαφυλάξουμε τις παραδόσεις μας, προκειμένου να μην αλλοτριωθούμε, και ο τόπος αυτός είναι ο ομορφότερος του κόσμου, με συνέπεια όλων των ανωτέρω να μας φθονεί ολόκληρη η οικουμένη, ενέργειες που αμφισβητούν ένα από τους πυλώνες του πολιτισμού και της παράδοσής μας, όπως η θρησκεία και, ειδικότερα, μια από τις πιο γνωστές μορφές της, προκαλούν εντάσεις και οδηγούν σε κυρώσεις σε βάρος όποιου τολμήσει να αμφισβητήσει καθ’ οιονδήποτε τρόπο αυτούς τους πυλώνες.

            Ναι αλλά ακόμα και ένας ανόητος νόμος ή ένα προβληματικό νομικά άρθρο ενός κώδικά μας πρέπει να εφαρμόζονται, όταν συντρέχουν οι προϋποθέσεις. Καμμία αντίρρηση! Δείτε, όμως, τι συνέβη εν προκειμένω! Κατ’ αρχάς, έχουμε μια σατιρική ομάδα, έστω με χοντροκομμένο χιούμορ ενίοτε, η οποία σατιρίζει τον π. Παΐσιο και τη θρησκεία και, όπως προαναφέραμε, στηλιτεύει τη βιομηχανία εκμετάλλευσης του εν λόγω ιερωμένου. Σκοπός της σάτιρας είναι να αμφισβητήσει και να προκαλέσει την ευθυμία στο κοινό. Ελάχιστη σημασία έχει, αν το αποτέλεσμα είναι επιτυχημένο. Συνεπώς, δεν προκύπτει πρόθεση για κακόβουλη βλασφημία του Θεού ή έλλειψη σεβασμού προς τα θεία ή για δημόσια και κακόβουλη προσβολή της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού ή οποιασδήποτε άλλης θρησκείας ανεκτής στην Ελλάδα, οπότε δεν συντρέχει περίπτωση είτε κακόβουλης βλασφημίας είτε καθύβρισης θρησκεύματος, τα οποία και είναι τα αδικήματα, για τα οποία διώκεται ο διαχειριστής της επίμαχης ομάδος. Επίσης, καλό είναι να γνωρίζουμε, ότι ο π. Παΐσιος δεν έχει ανακηρυχθεί άγιος, οπότε δεν πιστεύω, ότι η κριτική ή η σάτιρα στο πρόσωπό του εμπίπτουν στην περίπτωση της έλλειψης σεβασμού προς τα θεία (άρθρο 198 παράγραφος 2 του Ποινικού Κώδικα) πολλώ δε μάλλον δεν εξισώνεται με το Θεό (άρθρο 198 παράγραφος 1 του Ποινικού Κώδικα) και δεν εμπίπτει στην περίπτωση του άρθρου 199 περί καθύβρισης θρησκεύματος. Οπότε;

            Ας μην κοροϊδευόμαστε! Τα όσια και ιερά του κάθε πολίτη αυτής της χώρας είναι απόλυτα σεβαστά. Ωστόσο, εξίσου σεβαστό πρέπει να είναι και το δικαίωμα του κάθε πολίτη να δηλώνει, ότι δεν έχει ούτε όσιο ούτε ιερό, ως, επίσης, να αμφισβητεί πρόσωπα και καταστάσεις της καθημερινότητάς μας είτε καλλιτεχνική αδεία είτε μέσα από το επιστημονικό έργο του. Επίσης, προσωπικά θεωρώ επιεικώς παράνομο και απαράδεκτο τρίτα πρόσωπα να επιβάλλουν, τι θα διαβάζω και θα παρακολουθώ, από τη στιγμή που δεν συντρέχει περίπτωση προσβολής κάποιου εννόμου αγαθού. Η όλη ιστορία ξεκίνησε από μια ανόητη ερώτηση στη Βουλή της Χ.Α. γύρω από το τι προτίθεται να πράξει η κυβέρνηση για την επίμαχη ομάδα (τι ειρωνικό, αλήθεια, να υποδύεσαι το δωδεκαθεϊστή επί σειρά ετών και τώρα να επικαλείσαι την ίδια θρησκεία, που μέχρι πρότινος χλεύαζες, προκειμένου να μαζέψεις ψήφους) και ουσιαστικά οδήγησε για μια, ακόμα, φορά σε περιστατικό φίμωσης της ελευθερίας του λόγου. Αν αυτό θεωρείται τιμητικό για μια χώρα, που θέλει να καυχιέται, ότι ανήκει στη Δύση, μάλλον οι λέξεις έχουν χάσει το περιεχόμενό τους.

            Κλείνω με μια ρήση του αείμνηστου καθηγητή του ποινικού δικαίου στη Νομική Σχολή του Α.Π.Θ., Ιωάννη Μανωλεδάκη : "Όταν ένας νομοθέτης, για να δείξει και τη θρησκευτικότητά του παράλληλα με την προσήλωσή του στα χρηστά ήθη, ανάγει το Θεό σε αντικείμενο της προστασίας του και τον εξομοιώνει έτσι με τα λοιπά "συναφή" μεγέθη, κατορθώνει εντελώς το αντίθετο και γελοιοποιείται." Δεν χρειάζεται να πω περισσότερα.