Υπόθεση Κιτσοπούλου

             «ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΠΕΙΡΑΣΜΟΣ», «TRAINSPOTTING», “OUTLOOK”, «Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ»(σε κόμικς), «CORPUS CHRISTI»! Υποθέσεις, που ξεσήκωσαν φασαρία, λόγω του περιεχομένου τους! Η πρώτη έληξε με την απαγόρευση προβολής της πολύκροτης ταινίας του κ. Σκορτσέζε (η οποία απαγόρευση συνεχίστηκε κατά κάποιο τρόπο και στη μικρή οθόνη, αν θυμάστε την αιφνίδια απόφαση του STAR CHANNEL προ ετών να μην την προβάλει, επειδή διαμαρτυρήθηκαν κάποιοι τηλεθεατές). Οι υπόλοιπες παραστάσεις είχαν αίσια δικαστική έκβαση, αφού προηγούμενα είχε ξεσπάσει θύελλα διαμαρτυριών γι’ αυτές.

            Όλα τα παραπάνω θα μπορούσαν να είναι κατάλοιπα μιας παλαιότερης, σκοτεινής εποχής για τη χώρα μας, αν δεν ξεσπούσε καινούργια φασαρία, αυτή τη φορά με αφορμή ένα θεατρικό έργο της κας. Λένας Κιτσοπούλου για τον Αθανάσιο Διάκο. Η συγγραφέας στέλνει τον ήρωα του ’21 στην εποχή μας και τον μετατρέπει σε ιδιοκτήτη μιας ψησταριάς, ο οποίος διακατέχεται από τις έγνοιες, που ταλανίζουν το μέσο σημερινό Έλληνα και η γυναίκα του συνάπτει σχέσεις με τον Κούρδο υπάλληλό του. Το «ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ» εντοπίζει το θεατρικό αυτό έργο 2 μήνες, αφότου αυτό άρχισε να προβάλλεται, και με ένα εξώφυλλο και λεξιλόγιο αντάξια της αισθητικής του αρχίζει να εκτοξεύει λάσπη στη συγγραφέα. Χιλιάδες κόσμου τσιμπούν και το πανηγύρι αρχίζει. Τα κοσμητικά επίθετα δίνουν και παίρνουν. Η χυδαία αισθητική της καθημερινότητας χιλιάδων συμπολιτών μας παίρνει σάρκα και οστά. Μια συγγραφέας στο πυρ το εξώτερον και, μάλιστα, από ανθρώπους, που δεν έχουν δει το επίμαχο θεατρικό έργο της!

            Δυστυχώς δεν πρόκειται μόνο για μια, ακόμα, αποθέωση του μισογυνισμού και ρατσισμού απέναντι σε όσους δεν ταιριάζουν στην προκρούστεια κλίνη, που λέγεται λογική και αισθητική της πλειοψηφίας. Είναι, συνάμα, και μια προσπάθεια λογοκρισίας, πρόθεση την οποία δεν αποκρύπτει και η ανωτέρω εφημερίδα πολλώ δε μάλλον όσοι από χτες έχουν καταλάβει το διαδικτυακό στασίδι τους και αξιώνουν την παρέμβαση εισαγγελέα, προκειμένου η κα. Κιτσοπούλου «να πάψει να προσβάλλει την ιστορία μας». Μια ματιά σε συζητήσεις, που έλαβαν χώρα χτες σε διάφορα διαδικτυακά φόρα αποδεικνύει όχι μόνο του λόγου το αληθές αλλά και την φτήνια. Τη σχεδόν παντελή απουσία σοβαρών επιχειρημάτων και την πληθώρα μειωτικών χαρακτηρισμών για την κα. Κιτσοπούλου!

            Το χειρότερο της υπόθεσης είναι, ότι η συντριπτική πλειοψηφία των πολεμίων της κας. Κιτσοπούλου όχι απλά δεν έχει παρακολουθήσει την επίμαχη παράσταση αλλά αγνοούσε και το ονοματεπώνυμο της συγγραφέως. Για να καταδειχθεί για μια, ακόμα, φορά, ότι δεν θεωρούμε ως απαραίτητη προϋπόθεση τη γνώση ενός αντικειμένου, προκειμένου να το κρίνουμε, αλλά μας αρκεί η γνώμη μιας αμφιβόλου εγκυρότητος εφημερίδας ή οι κραυγές του διπλανού μας, για να σχηματίσουμε δικανική πεποίθηση και να αξιώσουμε την επιβολή ενός ακραίου μέτρου.

            Οι περισσότεροι πολέμιοι της κας. Κιτσοπούλου χρησιμοποίησαν το Διαδίκτυο, για να ασκήσουν την κριτική τους ή απλά να τη «στολίσουν» με διάφορα κοσμητικά επίθετα. Κανένας τους δεν έκανε τον κόπο, όμως, να αναζητήσει την υπόθεση του επίμαχου έργου, το οποίο δεν είναι τίποτα περισσότερο από τη μεταφορά του Αθανασίου Διάκου στο σήμερα. Το ερώτημα, που τίθεται στο έργο, είναι, αν αξίζει κανείς να θυσιαστεί σήμερα. Τόσο απλά! Αν, δηλαδή, έκαναν τον κόπο όσοι επέκριναν την κα. Κιτσοπούλου να διαβάσουν την υπόθεση του έργου, δεν θα έφταναν στο σημείο να μιλήσουν για λογοκρισίες και άλλα συναφή. Αλλά όχι, τα σύμβολα είναι ιερά και δεν επιτρέπεται να τα πιάνουμε στο στόμα μας. Αν, τώρα, οι εικόνες, τα μνημεία και οι τελετές προς τιμήν των συμβόλων αυτών είναι η αποθέωση της κιτσαρίας, αυτό μάλλον δεν απασχολεί τους εκλεκτούς προστάτες των οσίων και ιερών της πατρίδος, που δεν προβληματίζονται στη θέα τσολιάδων με σπορτέξ και ρολόγια χειρός στον εορτασμό της επετείου του 1821 και ανωτάτων κληρικών, που τονίζουν το, δήθεν, ωφέλιμο ρόλο της Εκκλησίας στον Αγώνα.

            Και σα να μην έφτανε αυτό, η ανωτέρω εφημερίδα ρίχνει μπόλικα καρυκεύματα στην ιστορία, για να φανατίσει ακόμα περισσότερο το κοινό της (και να αυξήσει το τιράζ της, βεβαίως, βεβαίως). Έτσι, λοιπόν, η κα. Κιτσοπούλου εμφανίζεται να έχει προβεί σε κάποιες δηλώσεις σχετικά με την ανάγκη η Ελληνίδα να συνάψει σχέσεις και με πρόσωπα από άλλες φυλές και δη με μαύρους, να επιδοτείται από το Ελληνικό Δημόσιο και να έχει κάνει και γυμνή φωτογράφηση. Με άλλα λόγια, η εν λόγω καλλιτέχνιδα εμφανίζεται να είναι προκλητική (αντεστραμμένα ρατσίστρια, όπως διάβασα κάπου), να προσβάλει ένα σύμβολο της Ανεξαρτησίας μας με τους φόρους, τα λεφτά, δηλαδή, του φτωχού εργαζομένου, και να είναι και πρόστυχη, αφού έκανε γυμνή φωτογράφηση. Φυσικά, ο εμπνευστής του εμετικού εξωφύλλου και του ακόμα πιο αηδιαστικού λιβέλλου δεν έκανε τον κόπο να σκεφτεί, ότι σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία, όπως μετατρέπεται σταδιακά η ελληνική, τέτοιοι μικτοί γάμοι (τι φρικτός επιθετικός προσδιορισμός!) ή και απλές συνουσίες με πρόσωπα διαφορετικής καταγωγής από εμάς είναι συνηθισμένο φαινόμενο, όπως ότι η συγγραφέας δεν είχε σκοπό να προσβάλει όσους δεν συμμερίζονται την άποψή της. Ούτε, βέβαια, έθεσε ζήτημα διακοπής της κρατικής επιδότησης για όλες τις καλλιτεχνικές παραστάσεις αλλά μόνο για όσες δεν είναι της αρεσκείας του. Για δε την παράθεση της φωτογραφίας της γυμνής κας. Κιτσοπούλου μάλλον κάποιος θα πρέπει να εξηγήσει στον αρθρογράφο, ότι γυμνό και πρόστυχο ταυτίζονται μόνο σε γυμνά από καλλιέργεια και πρόστυχα μυαλά.

            Ναι αλλά οι δηλώσεις της συγγραφέως έγιναν, για να προκληθεί φασαρία και να πάει ο κόσμος να δει την παράστασή της. Μπορώ να θυμηθώ πολλούς καλλιτέχνες, που στο παρελθόν προέβησαν σε ανάλογες ή χειρότερες δηλώσεις δηλώσεις, πλην, όμως, οι παραστάσεις τους «πάτωσαν» εισπρακτικά και καλλιτεχνικά. Να το πω αλλιώς, αν το επίδικο θεατρικό έργο της κας. Κιτσοπούλου ήταν κακό, καμμία προκλητική δήλωση δεν θα το έσωζε. Απ’ όσο, όμως, είμαι σε θέση να γνωρίζω από διηγήσεις τρίτων προσώπων, το θέατρο, που ανεβαίνει το εν λόγω θεατρικό έργο, μαζεύει κόσμο. Άρα, μάλλον δεν χρειάστηκαν οι δηλώσεις της συγγραφέως, για να κεντρίσουν το ενδιαφέρον του κοινού, το οποίο, άλλωστε, έχει έλθει και άλλες φορές στο παρελθόν σε επαφή με το έργο της.

            Και τί έγινε, που η είδηση προέρχεται από το «ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ», αφού η καλλιτέχνιδα είναι προκλητική και η είδηση αληθινή, θα απαντήσει πολύς κόσμος. Όχι, έγινε και παραέγινε. Και μόνο το γεγονός, ότι μια εφημερίδα ευρείας κυκλοφορίας επαναφέρει, εν έτει 2012, το θέμα της λογοκρισίας σε μια κοινωνία - μέλη της οποίας μέχρι πριν από μερικές δεκαετίες πλήρωναν ακριβά τη διαφοροποίησή τους από την επίσημη γραμμή - ανακατεύοντας ετερόκλητα υλικά (τα παρέθεσα ήδη παραπάνω), για να φτιάξει ένα εμετικό άρθρο, να διαστρεβλώσει την πραγματικότητα και να προκαλέσει ντόρο, αρκεί για να απορρίψει κάθε λογικός άνθρωπος τον επίμαχο λίβελλο μαζί με το αηδιαστικό εξώφυλλο και όσα γράφουν και να δει με καθαρό μάτι μια παράσταση μιας ταλαντούχας δημιουργού, όπου το μόνο που θα έχει σημασία θα είναι, αν η παράσταση ήταν καλή ή κακή. Στο βασίλειο, όμως, του παραλόγου, τέτοιες αντιλήψεις αποτελούν μειοψηφία.

            Μα η παράσταση ανεβαίνει με χρήματα των φορολογουμένων και, συνεπώς, αυτοί πρέπει να έχουν άποψη για το έργο. Κατ’ αρχάς, οφείλω να ομολογήσω, ότι είμαι κατά πάσης μορφής κρατικής ενίσχυσης οποιουδήποτε καλλιτέχνη. Βέβαια, δεν παραγνωρίζω, ότι ζω στη χώρα, όπου εορτάζονται ως πολιτιστικό γεγονός τα 20χρονα του Φοίβου και, μάλιστα, με αρκετό χρήμα από ορισμένα ιδιωτικά Μ.Μ.Ε., δεν περισσεύουν χρήματα και ευαισθησία των εχόντων και κατεχόντων για την υποστήριξη ενός αξιόλογου καλλιτέχνη (εδώ βάλτε το όνομα της αρεσκείας σας), οπότε το κράτος αναγκάζεται να βάλει το χέρι στην τσέπη. Ωστόσο, γεννάται το ερώτημα, ποιας μορφής άποψη πρέπει να έχει ο φορολογούμενος για τα έργα, που επιχορηγούνται από το κράτος. Προσωπική μου άποψη είναι, ότι μια τέτοια αξίωση μπορεί εύκολα να οδηγήσει σε ποδηγέτηση της ελευθερίας της καλλιτεχνικής έκφρασης (δεν αναφέρομαι σε έργα, που προσβάλλουν συγκεκριμένα έννομα αγαθά) και τακτικές λογοκρισίας, που θα μας γυρίσουν πολλά χρόνια πίσω. Συνεπώς, η αξίωση του πολίτη να έχει λόγο για ένα καλλιτεχνικό έργο, ακόμα και επιδοτούμενο από το κράτος, θα πρέπει να περιορίζεται στο αν το έργο αυτό είναι καλό ή κακό. Σε τελική ανάλυση, υπάρχουν επιτροπές, που κρίνουν την καταλληλότητα των έργων, η παράσταση των οποίων πρόκειται να βασιστεί σε χρήματα προερχόμενα από τον κρατικό κορβανά, ακόμα και όταν γεννώνται ερωτηματικά για τα κίνητρα των αποφάσεων, με τις οποίες έχει εγκριθεί η επιχορήγηση ορισμένων έργων.

            Όσο για μένα;

            Ειλικρινά, δεν έχω παρακολουθήσει κάποια παράσταση έργου της κας. Κιτσοπούλου ή άλλου προσώπου σκηνοθετημένη από αυτή. Έχω ακούσει πολλά θετικά σχόλια αλλά δεν αρκούν, ομολογώ, για να διαμορφώσω την προσωπική μου άποψη. Και αν είχα παρακολουθήσει κάποιο θεατρικό έργο της και δεν μου άρεσε, δεν θα μπορούσα να επιρρίψω ευθύνες σε οποιονδήποτε τρίτο, ότι με υποχρέωσε να το παρακολουθήσω.

            Όποιο, όμως, και αν είναι το περιεχόμενο του εν λόγω έργου, είτε έχει ταλέντο η δημιουργός του είτε όχι, από τη στιγμή, που ζούμε σε μια ελεύθερη χώρα, θεωρώ αναφαίρετο δικαίωμά μου να παρακολουθώ οτιδήποτε καλλιτεχνικό ερεθίζει τις αισθήσεις μου και να αξιώνω από οποιονδήποτε τρίτο να μην με εμποδίζει προς τούτο άλλως να μην μου επιβάλλει την καλλιτεχνική και αισθητική του δυσανεξία. Τούτο σημαίνει, ότι θεωρώ επιεικώς απαράδεκτη την προσπάθεια επαναφοράς μιας λογοκρισίας, είτε προέρχεται από την εφημερίδα ενός δημοσιογράφου με ύποπτο τρόπο εκμαίευσης, διασταύρωσης και προβολής των ειδήσεών του είτε από ένα σαφώς λιγότερο υποκειμενικό έντυπο. Η ελευθερία της έκφρασης και η ειδικότερη αυτής έκφανση της καλλιτεχνικής ελευθερίας πρέπει να είναι απαραβίαστες, εφόσον, φυσικά, δεν προσβάλλουν κάποιο έννομο αγαθό και δη συγκεκριμένα αγαθά και όχι γενικά και αόριστα, όπως η ιστορική μνήμη. Και το θεατρικό έργο της κας. Κιτσοπούλου, όπως διάβασα την περίληψή του σε κάποιους ιστότοπους, δεν περιέχει τίποτα το προκλητικό. Τοποθετεί απλά ένα ήρωα καλλιτεχνική αδεία στη σύγχρονη εποχή και τον βάζει να στοιχειώνεται από ερωτήματα, που οι περισσότεροι από εμάς έχουν ήδη θέσει.

Συνιστά αυτό πρόκληση ή ασέβεια προς την ιστορία μας;