Άμεμπτος ή αμετανόητος;

Με χαρακτηρισμούς, όπως «απροσκύνητο» και «λεβέντη» τίμησε χτες ένα μέρος της ελληνικής κοινωνίας το Νικόλαο Ντερτιλή, που πέθανε σε ηλικία 93 ετών. Το Διαδίκτυο κατακλύστηκε από αναφορές στην αντρειοσύνη του στην Κορέα και την Κύπρο. Κάπου αναφέρθηκε ως ο ιδρυτής των ελληνικών ειδικών δυνάμεων. Σε πολλές από τις αναφορές αυτές απουσίαζε οποιαδήποτε αναφορά στην αιτία, για την οποία είχε καταδικαστεί σε ισόβια κάθειρξη.

Κοινός παρονομαστής των επαινετικών αναρτήσεων ήταν ο βίος του μετά την πτώση της χούντας, η άρνησή του να συνθηκολογήσει με το νέο καθεστώς και η εμμονή του να εμμείνει στις «αρχές» του. «Τέτοιοι πατριώτες σπανίζουν σήμερα και χρειάζονται στην Ελλάδα», έγραψε ένα νεότατο παιδί στο ιστολόγιό του. Δεν ήταν το μόνο, που σκεφτόταν έτσι.

Ειλικρινά απορώ, τι είδους παράδειγμα προς μίμηση αποτελεί ένας άνθρωπος, ο οποίος πριν από 40, περίπου, χρόνια σκότωσε εν ψυχρώ έναν άοπλο φοιτητή, στη συνέχεια καυχήθηκε γι’ αυτό στον οδηγό του και μέχρι το θάνατό του δεν ένοιωσε την ανάγκη να απολογηθεί για την πράξη του αυτή. Τέτοιου είδους αλύγιστοι άνθρωποι μου θυμίζουν κάποιους σκληροτράχηλους εγκληματίες, που μετά τη σύλληψή τους για κάποια ανθρωποκτονία από πρόθεση υπομένουν την κράτησή τους ακόμα και για το υπόλοιπο της ζωής τους, χωρίς ποτέ να δηλώσουν μετάνοια για το έγκλημά τους. Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας, ο Ντερτιλής καταδικάστηκε σε ισόβια για το φόνο του Μιχάλη Μυρογιάννη και όχι απλά επειδή εξέφραζε αντιδημοκρατικές αντιλήψεις. Βέβαια, δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στην κατάληψη των Αθηνών τα ξημερώματα της 21^ης Απριλίου του 1967. Στα 38 χρόνια κράτησής του όχι μόνο δεν έδειξε κάποια μεταμέλεια για την πράξη του αλλά και τη συμμετοχή του στο πραξικόπημα παρά με κάθε ευκαιρία δήλωνε, ότι δεν αναγνωρίζει το πολίτευμά μας και τη δικαιοδοσία των Δικαστηρίων, που των κατεδίκασαν. Μπορούν, άραγε, τέτοιες συμπεριφορές να καλυφθούν από την όποια προσφορά του Ντερτιλή στις ένοπλες δυνάμεις της χώρας πριν το πραξικόπημα;

Η απάντηση είναι αρνητική. Στη ζωή ενός ανθρώπου προσφέρονται δεκάδες ευκαιρίες για να παραστρατήσει από κάποιες πάγιες αρχές σεβασμού των ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων του συνόλου. Ελάχιστη σημασία έχουν οι προσωπικές εκτιμήσεις του καθενός απέναντι σε αυτές τις κατακτήσεις, η απόκλιση από τις οποίες δεν μπορεί παρά να οδηγεί στην επιβολή ποινών σε βάρος του παραβάτη, σε περίπτωση που παραβιάζονται έννομα αγαθά τρίτων. Το πραγματικό διακύβευμα είναι να διατηρήσει κανείς την ακεραιότητά του με βάση τις καθιερωμένες και απαράβατες αρχές του δικαίου. Μια πραγματική τιμή για έναν άνθρωπο, πέρα από τα προσωπικά του επιτεύγματα, είναι να διαπιστώσει στη δύση της ζωής του, ότι ποτέ του δεν έβλαψε κανένα καθώς και ότι σεβάστηκε τη χώρα και την κοινωνία του. Ο Ντερτιλής απεβίωσε, χωρίς ποτέ να μετανοιώσει για τη δολοφονία, που διέπραξε. Ούτε ένοιωσε ποτέ την ανάγκη να απολογηθεί, επειδή υπηρέτησε ένα ολοκληρωτικό καθεστώς πολλώ δε μάλλον υπήρξε μέχρι τέλους προσκολλημένος στο δικό του, ιδεατό και άσχετο ό,τι θυμίζει δίκαιο, κόσμο και υποδυόμενος τον άμεμπτο στρατιώτη, ο οποίος υπομένει στωικά τη μοίρα, που του επεφύλαξε ένα καθεστώς, το οποίο δεν ανεγνώρισε.

Σε παλαιότερες εποχές, ο θάνατός του θα περνούσε στα αθόρυβα, όπως έγινε π.χ. με το Μακαρέζο προ διετίας. Στις μέρες μας, που η διαστρέβλωση των εννοιών του πατριωτισμού και της εντιμότητας τείνουν να λάβουν τερατώδεις διαστάσεις, περίσσεψαν οι ύμνοι προς το πρόσωπό του. Και αυτό δεν φαίνεται να προβληματίζει πολύ κόσμο.