Δημοφιλείς αναρτήσεις

Κυριακή 25 Απριλίου 2010

Βιβλία : "Πετρέλαιο", του Άπτον Σίνκλαιρ

Στις αρχές του 20ου αιώνα ο Μπάνι Ρος παρακολουθεί την επιχειρηματική και οικονομική άνοδο του πατέρα του. Η αξία του πετρελαίου έχει αποκαλυφθεί και όσοι το αντελήφθησαν εγκαίρως, όπως ο πατέρας του Μπάνι, σπεύδουν να το εκμεταλλευτούν με οποιοδήποτε κόστος. Ώσπου ο Μπάνι γνωρίζει τον Πολ, ένα αγροτόπαιδο, που το έχει σκάσει από το καταπιεστικό σπίτι του και έχει μια νοοτροπία διαφορετική από αυτή, με την οποία ο Μπάνι είναι μεγαλωμένος. Μακρυά από το κυνήγι του χρήματος και κοντά στους ανθρώπους, που τους εκμεταλλεύονται οι πλούσιοι, ο Πολ επηρεάζει βαθειά το Μπάνι, ο οποίος θα επιδοθεί στην αναζήτηση της αλήθειας και στην προσπάθεια να βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσης των εργατών, ενώ γύρω του ο αγώνας για περισσότερα χρήματα και οι διεκδικήσεις του εργατικού κινήματος θεριεύουν και συγκρούονται ανηλεώς.
Γνωστότερο ίσως από τη διασκευή του στη βραβευμένη ταινία "ΘΑ ΧΥΘΕΙ ΑΙΜΑ", το βιβλίο αυτό του Αμερικανού συγγραφέα Άπτον Σίνκλαιρ με τίτλο "ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ" αποτελεί μια τοιχογραφία των Η.Π.Α. στην προ οικονομικού κραχ εποχή. Αυτοδημιούργητοι επιχειρηματίες, που πλούτισαν εκμεταλλευόμενοι το πετρέλαιο, στήνουν αυτοκρατορίες πάνω στο μόχθο χιλιάδων εργατών, τη στιγμή που οι ζυμώσεις στο χώρο των τελευταίων είναι έντονες και προετοιμάζουν τη σύγκρουσή τους με το κεφάλαιο. Εκατομμύρια χορεύουν γύρω από μια κλειστή κάστα πλουσίων πετρελαιάδων, ανερμάτιστων σταρ του Χόλλυγουντ, κινηματογραφικών παραγωγών και λοιπών κοσμικών, οι οποίοι διασκεδάζουν με κάθε πιθανό τρόπο, ενώ στην αντίπερα όχθη, κομμουνιστές και σοσιαλιστές υφίστανται τις συνέπειες της κεφαλαιοκρατίας, χωρίς, ωστόσο, να κατεφέρουν να συσπειρωθούν ενάντια στον κοινό εχθρό.
Ο κεντρικός ήρωας είναι τέκνο ενός αυτοδημιούργητου πετρελαιά. Ζει την επιχειρηματική και οικονομική άνοδο του πατέρα του, διαπιστώνει, ότι οι μέθοδοι πλουτισμού του μόνο νόμιμοι δεν είναι και αρχίζει να έρχεται σε σύγκρουση με αυτόν. Αναζητει την αλήθεια ανάμεσα στον κόσμο του, όπου το χρήμα βασιλεύει, και τον κόσμο των εργατών και των εν γένει μη προνομιούχων, στον οποίο η εξαθλίωση κυριαρχεί. Αντιλαμβάνεται τα μέσα, με τα οποία η κυρίαρχη τάξη καταπιέζει τα κατώτερα στρώματα αλλά διχάζεται ανάμεσα στις αντιλήψεις των κομμουνιστών, οι οποίοι εμπνέονται από την πρόσφατη τότε (το βιβλίο γράφτηκε την περίοδο 1926-1927) επανάσταση στη Ρωσσία, και τις απόψεις των σοσιαλιστών, οι οποίοι προσδοκούν στην κατάληψη της εξουσίας με ειρηνικά μέσα. Μέσα από τη σύγκρουση αυτή επιτυγχάνει την απαιτούμενη αυτογνωσία. Αντιλαμβάνεται, ότι σκοπός του είναι να υπηρετήσει τα συμφέροντα της εργατικής τάξης. Ξεπερνά την αμφιβολία του σχετικά με το τί είναι αληθινό, ενώ γύρω του το εργατικό κίνημα γιγαντώνεται και οι κατασταλτικοί μηχανισμοί της εξουσίας γίνονται ολοένα και πιο σκληροί. Το τέλος του βιβλίου δείχνει την αισιόδοξη διάθεση του συγγραφέα, ο οποίος αφήνει να εννοηθεί, ότι κάποια στιγμή το εργατικό κίνημα θα νικήσει, έστω και αν η πραγματικότητα ήταν διαφορετική και άκρως οδυνηρή.
Το σοβαρο ύφος του συγγραφέα διαδέχεται η ειρωνεία σχετικά με τις συνήθειες της μεγαλοαστικής τάξης, ενώ δεν λείπουν και οι βολές για το διχασμό του εργατικού κινήματος. Η γη της επαγγελίας, όπως την οραματίστηκαν τα εκατομμύρια των μεταναστών, μόνο ειδυλλιακή δεν φαντάζει, αφού οι συνθήκες εργασίας περιγράφονται ως άθλιες, ενώ οι εκπρόσωποι του εργατικού κινήματος υφίστανται απίστευτες διώξεις και κακουχίες και, βέβαια, οι εργάτες δεν έχουν ιδιαίτερα εργασιακά δικαιώματα. Την ίδια στιγμή, το πετρέλαιο έχει καταστήσει τους ανθρώπους άπληστους, είτε αυτοί είναι οι επιχειρηματίες, που το εκμεταλλεύονται, είτε είναι οι απλοί ιδιοκτήτες των εκτάσεων, που στο υπέδαφός τους έχουν πετρέλαιο, η θρησκοληψία καθιερώνεται ως ένας, ακόμα, εκμεταλλευτής των ανησυχιών του κόσμου. Ευθείς βολές ρίχνει ο συγγραφέας και κατά της κινηματογραφικής βιομηχανίας και της επιλογής της να παράγει και χρηματοδοτεί ταινίες με αφελή και ανάλφρη πλοκή, που κανένα προβληματισμό δεν γεννούν. Μέσα από αυτές τις καταστάσεις ο Μπάνι διεκδικεί για τον εαυτό του το δικαίωμα να αντιληφθεί την πραγματικότητα και να χρησιμοποιήσει τη δύναμή του και, ιδίως, τα χρήματά του, ώστε να βοηθήσει τους εκπροσώπους του εργατικού κινήματος, χωρίς να υπολογίζει τις αντιδράσεις της οικογένειάς του και του περίγυρού του. Ο γάμος του με την εβραϊκής καταγωγής σοσιαλίστρια κοπέλα επισφραγίζει τη ρήξη του με την τάξη του και ο θάνατος του πατέρα του του επιτρέπει να εκμεταλλευτεί τα χρήματα της κληρονομίας του, ώστε να υπηρετήσει τους σκοπούς της εργατικής τάξης, όπως αυτος τους οραματίζεται.
Άλλοτε σκληρό και άλλοτε ειρωνικό, το βιβλίο αυτό απεικονίζει τη διαμάχη ανάμεσα στο κεφάλαιο και την εργατική τάξη αλλά και τον αγώνα του ανθρώπου να αγωνιστεί για ένα καλύτερο κόντρα σε όλες τις αντιξοότητες και, κυρίως, απέναντι στους κατασταλτικούς μηχανισμούς της εξουσίας αλλά και την ανηλεή κριτική της τάξης του.

Δεν υπάρχουν σχόλια: