Στον καιρό λίγο πριν το θάνατο του Στάλιν μας ταξιδεύει ο Ρώσσος συγγραφέας Βασίλι Αξιόνοφ στο μυθιστόρημά του "ΟΙ ΟΥΡΑΝΟΞΥΣΤΕΣ ΤΗΣ ΜΟΣΧΑΣ" (Εκδόσεις "ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ"). Ο τρόμος των σταλινικών διώξεων δεν έχει, ακόμα, καταλαγιάσει. Τα τρομερά στελέχη των διωκτικών μηχανισμών, που έσπειρε το φόβο στην απέραντη Σοβιετική Ένωση, ζουν και βασιλεύουν. Σε ένα τεράστιο κτίριο προοριζόμενο για κατοικία των εκλεκτών του σταλινικού καθεστώτος - παραπομπή στην Πολιτειά του Πλάτωνα - εκτυλίσσονται μερικές ιστορίες ενδεικτικές της εποχής εκείνης με πρωταγωνιστές τυπικούς ήρωες της μεταπολεμικής σταλινικής Σοβιετικής Ένωσης.
Οι ήρωες του βιβλίου ζουν αποκομμένοι από τη σκληρή σοβιετική πραγματικότητα, όπως αυτή είχε διαμορφωθεί επί Στάλιν, με εξαίρεση τον αφηγητή, ο οποίος αποτελεί το άλτερ έγκο του συγγραφέα, αφού τα βιώματά τους είναι όμοια. Η πραγματικότητα μόνο ακροθιγώς αναφέρεται, αφού κανένας δεν μιλάει γι' αυτή είτε από φόβο είτε από αδιαφορία. Το φάντασμα του απόμακρου Στάλιν βασιλεύει και αποτελεί το αντικείμενο του θαυμασμού των εκλεκτών του, ενός θαυμασμού ανάμικτου με το φόβο του απρόσιτου.
Όλο το βιβλίο διατρέχει η λεπτή ειρωνεία του συγγραφέα, ο οποίος καυτηριάζει την υποτιθέμενη αφοσίωση της αφρόκρεμας του Κόμματος στο Στάλιν αλλά και την ανόητη αντιπαράθεση ανάμεσα στο Στάλιν και τον Τίτο. Οι ήρωες του βιβλίου διακατέχονται από πεζά συναισθήματα, τα οποία ουδεμία σχέση με το σοσιαλιστικό άνθρωπο, που ευαγγελιζόταν η κομμουνιστική ηγεσία, έχουν αλλά και έτσι, ακόμα, μοιάζουν να έχουν ξεπηδήσει από την πιο σκοτεινή σταλινική περίοδο και η πέννα του συγγραφέα τους ζωντανεύει με απαράμιλλο τρόπο. Με την ίδια πειστικότητα δίδονται και οι αγωνίες αλλά και τα πάθη των ανθρώπων αυτών και η διάψευση των ονείρων τους, ενώ η ηγεσία του Κόμματος ασχολείται περισσότερο με την υποτιθέμενη επίθεση του Τίτο στη χώρα χωρίς καμμία μνεία στις ανάγκες του λαού, τον οποίο υποτίθεται, ότι υπηρετεί, δίδοντας την ευκαιρία στο συγγραφέα να καταγγείλει το σταλινισμό και τα εγκλήματά του.
Δεν ειναι εύκολη υπόθεση η ανάγνωση του βιβλίου. Υπάρχουν σημεία, τα οποία απαιτούν από τον αναγνώστη να γνωρίζει τις συνθήκες της εποχής εκείνης, ενώ οι πρωταγωνιστές του βιβλίου κινούνται συχνά στη σφαίρα της φαντασίας και το πραγματικό με το φανταστικό παίζουν πονηρά παιχνίδια σε όποιον εντρυφήσει στις σελίδες του.Κάποια πρόσωπα εναλλάσσονται σε διαφορετικούς ρόλους, δίδοντας την εντύπωση, ότι περισσότερο συμβολίζουν κάποιες κατηγορίες προσώπων, που έδρασαν την εποχή του Στάλιν, και λιγότερο υπαρκτούς ήρωες.
Εν ολίγοις, το βιβλίο αυτό απαιτεί αρκετό κόπο από τον αναγνώστη, ώστε να το κατακτήσει. Το τελικό αποτέλεσμα, όμως, είναι η αποκάλυψη μιας τοιχογραφίας ενός απάνθρωπου ολοκληρωτικού καθεστώτος, οι ήρωες του οποίου, ακόμα και όντες μέλη της νομενκλατούρας, αδυνατούν ή και δεν θέλουν να πραγματώσουν τα ιδανικά του κομμουνισμού και παραμένουν δέσμιοι των ίδιων παθών, που χαρακτηρίζουν τις καπιταλιστικές κοινωνίες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου