Η ώρα της αλήθειας για την κοινωνία μας

Το νέο τηλεπαιχνίδι "Η ΩΡΑ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ" αποτελεί το νέο αντικείμενο ενασχόλησης όσων παρακολουθούν τα τηλεοπτικά τεκταινόμενα στη χώρα μας. Η παρουσιάστρια Ευγενία Μανωλίδου, διάσημη μουσικός και μαέστρος, αποφάσισε να γίνει γνωστή και εκτός των καλλιτεχνικών κύκλων της Ελλάδος, παρουσιάζοντας ένα παιχνίδι, όπου οι παίκτες καλούνται να απαντήσουν σε μια σειρά από ερωτήσεις, παρουσία συγγενικών τους προσώπων, που αφορούν προσωπικά τους θέματα. Απ' όσο γνωρίζω, η αρχική ιδέα ανήκε σε κάποιους παραγωγούς της μακρυνής Κολομβίας, οι οποίοι πρώτοι έστησαν ένα τέτοιο παιχνίδι και, στη συνέχεια, μέσω Η.Π.Α., ήλθε και στην ημεδαπή. Βέβαια, το αντίστοιχο παιχνίδι στις Η.Π.Α. έχει κοστίσει τη διάλυση αρκετών οικογενειών αλλά δεν αποκλείω, αν και το απεύχομαι, να δούμε παρόμοια σκηνικά και εδώ, αν και η ελληνική εκδοχή είναι πιο ελαφριά.

Με αφορμή την επικείμενη παρέμβαση του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεοράσεως αλλά και όσα ακούγονται για τις πρακτικές των διοργανωτών του παιχνιδιού αυτού, ήτοι τις ενστάσεις για τη νομιμότητά του, θα μπορούσαν να διατυπωθούν οι ακόλουθες αντενστάσεις :

α) Η διαδικασία εκβιάζεται με την προσφορά χρημάτων : Έχοντας, στο παρελθόν, συμμετάσχει σε τηλεπαιχνίδια γνώσεων, είχα την τιμή να γνωρίσω κόσμο, που έσπευδε να συμμετάσχει σε αυτά, με την εκπίδα να κερδίσει κάποια χρήματα, ώστε να βουλώσει κάποιες τρύπες του οικογενειακού προϋπολογισμού. Δεν μπορώ να κατηγορήσω ανθρώπους, που η ανάγκη τους σπρώχνει να αναζητήσουν κάποιες μεθόδους συμπληρώματος του οικογενειακού επιδόματος, πλην, όμως, στην περίπτωση των παικτών, που είχαν την ιδέα να συμμετάσχουν στο τηλεπαιχνίδι, που παρουσιάζει η κα. Μανωλίδου, υπάρχει μια σημαντική διαφορά. Οι παίκτες αυτοί εν γνώσει τους εδέχθησαν να υποβληθούν σε μια σειρά από ερωτήσεις με αυστηρά προσωπικό χαρακτήρα και, το κυριότερο, να απαντήσουν σε αυτές και, μάλιστα, δημοσίως. Ήτοι, δεν είχαν κανένα ενδοιασμό να μάθει το φιλοπερίεργο τηλεοπτικό κοινό της Ελλάδος προσωπικά τους θέματα. Εκβιάστηκαν με την προσφορά χρημάτων γι' αυτό; Προσωπικά διαφωνώ. Διότι, αν ήθελαν αυτοί οι παίκτες να διαφυλάξουν την προσωπικότητά τους, απλούστατα θα αναζητούσαν είτε μια δεύτερη εργασία είτε, πολύ απλά, θα προτιμούσαν να στερηθούν κάποια αγαθά, ώστε να διαφυλάξουν την αξιοπρέπειά τους στερούμενοι κάποιων πραγμάτων. Άλλως, αν δεχθούμε ότι μπορεί κανείς να συμμετέχει σε τηλεπαιχνίδια, με την ελπίδα να κερδίσει κάποια χρήματα, ώστε να τακτοποιήσει τις όποιες οικονομικές του εκκρεμότητες, τότε μπορεί να επιλέξει κάποια από τα λοιπά τηλεπαιχνίδια, που προβάλλονται αυτό τον καιρό και τα οποία περισσότερο σεβασμό δείχνουν προς τον παίκτη.

Από την άλλη πλευρά, οι, μέχρι στιγμής, παίκτες του τηλεπαιχνιδιού αυτού είναι ενήλικες, ήτοι πρόσωπα με πλήρη δικαιοπρακτική ικανότητα. Ακόμα, ο εκάστοτε παίκτης συμμετέχει παρουσία μελών της οικογενείας του, τα οποία, συνήθως, προτρέπουν τον παίκτη να αποκαλύψει τα μύχια μυστικά του. Επομένως, και αυτά τα μέλη είναι απλά συνένοχοι και, εκ του λόγου αυτού, ενισχύουν τη νομιμότητα του παιχνιδιού αυτού.

β) Αγνοούμε την ψυχολογική κατάσταση των παικτών : Δεν αποκλείεται ο τάδε παίκτης να επισκέφτηκε το παιχνίδι αυτό π.χ. υπό την απειλή της κατασχέσεως της οικίας του ή υπό την πίεση των συγγενών του. Και πάλι, όμως, έχουμε να κάνουμε με ενήλικες, οι οποίοι μπορούσαν να έχουν επιλέξει κάποιον περισσότερο αξιοπρεπή τρόπο να κερδισουν κάποια χρήματα. Και η συνοδεία των συγγενών πιστοποιεί είτε την απροθυμία αυτών να ενισχύσουν τον πιεσμένο οικονομικά συγγενή τους είτε την αδυναμία του παίκτη να απορρίψει τον άπληστο και πιεστικό συγγενικό του κύκλο. Οπότε πάλι οδηγούμαστε στη νομιμοποίηση του παιχνιδιού.

γ) Δε νομιμοποιείται το παιχνίδι αυτό, αν κάποιος προθυμοποιείται μόνος του να υποστεί την ταπείνωσή του : Εξαρτάται για ποια προσβαλλόμενα έννομα αγαθά ομιλούμε. Αν πρόκειται για το έννομο αγαθό της τιμής και της αξιοπρέπειας, τότε η συναίνεση του παίκτη αίρει το όποιο αξιόποινο άλλως την όποια απαξία της πράξης. Αν, τώρα, ο παίκτης δεν διαθέτει τη λογική να σταθμίσει τις συνέπειες των πράξεών του, τότε συμφωνώ, ότι θα πρέπει να επιβληθούν κυρώσεις εις βάρος των διοργανωτών του παιχνιδιού, της παρουσιάστριας και του τηλεοπτικού σταθμού, που το φιλοξενεί. Αλλά, μέχρι στιγμής, η νοητική κατάσταση των παικτών φαίνεται διαυγέστατη, οπότε επιστρέφουμε στα της νομιμοποίησης. Και, εντέλει, μιλάμε για ενήλικες, που γνωρίζουν εδώ και ένα μήνα, που προβάλλεται αυτό το παιχνίδι, τι είδους ερωτήσεις υποβάλλονται, οπότε για ποια άγνοια μιλάμε; Εν γνώσει τους έχουν ταπεινωθεί όσοι πήγαν εκεί, οπότε ας μην κλαίγονται.

δ) Η προβολή του παιχνιδιού αυτού προσβάλλει τη δημόσια αξιοπρέπεια : Απ' όσα αποσπάσματα του τηλεπαιχνιδιού με την επωνυμία "Η ΩΡΑ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ" μπόρεσα να παρακολουθήσω, διεπίστωσα ότι διαθέτουμε ένα τηλεοπτικό κοινό πρόθυμο να καταβροχθίσει ό,τι του προσφέρουν. Άλλως, κυριαρχεί η λογική της χαλάρωσης ου μην και της πολτοποίησης μέσω της παρακολούθησης μιας εκπομπής, όπως το παιχνίδι αυτό. Ωστόσο, το ίδιο αυτό κοινό έχει τη δυνατότητα, αν το επιθυμεί, είτε να αλλάξει τηλεοπτικό σταθμό, αν κρίνει ότι θέλει να συνεχίσει να βλέπει τηλεόραση, είτε να κλείσει την τηλεόραση. Τόσο απλά! Η εμμονή του κοινού να επιβραβεύει με υψηλά ποσοστά τηλεθέασης τέτοιες εκπομπές απλά προδίδει απροθυμία να σταθμίσει κανείς τις συνέπειες των προτιμήσεών του άλλως να αρνηθει την προσβολή της αξιοπρέπειάς του. Δεν αρνούμαι ότι στο εξωτερικό και στις προηγμένες, ακόμα, χώρες συμβαίνουν τα ίδια και χειρότερα, πλην, όμως, απεχθάνομαι την επίκληση παραδειγμάτων προς αποφυγή από την αλλοδαπή προς δικαιολόγηση των κακώς κειμένων της ημεδαπής.

Και τί γίνεται με όσους στερούνται της νοητικής δυνατότητας να σταθμίσουν τις συνέπειες της παρακολούθησης ενός τέτοιου παιχνιδιού; Συγγνώμη αλλά ζούμε σε μια χώρα, όπου ο "φτωχός και ταλαίπωρος", κατά τα άλλα, λαός ή, τουλάχιστον, ένα σεβαστό ποσοστό αυτού σπεύδει να προβεί σε πάσης φύσεως παρατυπία, ώστε να διορίσει το παιδί του στο Δημόσιο, να νομιμοποιήσει το αυθαίρετό του, να σβήσει την κλήση, που του επέβαλε η Τροχαία, να φοροδιαφύγει κ.λπ.Εκεί, λοιπόν, προβαίνει ασμένως στην απαραίτητη νοητική διεργασία, ώστε να επιτύχει το σκοπό του. Να πιστέψω, λοιπόν, ότι δεν μπορει να κάνει το ίδιο, όταν του προσφέρουν μια εκπομπή, όπως "Η ΩΡΑ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ";

Δεν αρνούμαι ότι πρέπει να αφήσουμε το Ε.Σ.Ρ. να κάνει τη δουλειά του, αν κρίνει ότι συντρέχουν λόγοι προς τούτο αναφορικά με την εκπομπή αυτή. Από εκει και πέρα, όμως, έχουμε το τηλεοπτικό κοινό, που αρμόζει στις εκπομπές, που προβάλλονται στους τηλεοπτικούς σταθμούς μας. Και αυτό αποτελεί μια, δυστυχώς, αδιάψευστη εικόνα της κοινωνίας μας.