Φασιστικός Λυρισμός

Κατάληψη και στη Λυρική Σκηνή, λοιπόν, από τους αυτοαποκαλούμενους "Ελεύθερους Λυρικούς", που θεώρησαν σκόπιμο να δικαιολογήσουν την κατάληψη αυτή με μια ανακοίνωση, την οποία μπορείτε να διαβάσετε ΕΔΩ.

Μοιραία, κατά την ανάγνωση της ανακοινώσεως αυτής, μου γεννήθηκαν πλείστες όσες απορίες. Διότι μπορώ να δεχθώ μια κατάληψη ενός κτιρίου, όπου στεγάζεται κάποια δημόσια υπηρεσία, ως τρόπο διεκδίκησης δικαιωμάτων ή διαμαρτυρίας, αν και το μέτρο έχει ξεφτίσει από την τακτική και συχνά καταχρηστική επανάληψή του. Αλλά η Λυρική Σκηνή;

Τέλος πάντων, διαβάζοντας ανοίγει η όρεξη για σχολιασμό και βλέπω :

"Η εξέγερση του Δεκέμβρη δικαιώνοντας όλους τους προηγούμενους κοινωνικούς αγώνες έδωσε το έναυσμα για γενικευμένη αντίσταση σε όλα αυτά που μας προσβάλλουν και μας υποδουλώνουν" : Το γενικευμένο της αντίστασης αλλά και ο χαρακτηρισμός "εξέγερση", που προσάπτουν οι καταληψίες της Λυρικής Σκηνής στα γεγονότα του περασμένου Δεκεμβρίου σηκώνουν αρκετό σχολιασμό, κυρίως επειδή η εξέγερση κόπασε, μόλις άρχισαν οι γιορτές των Χριστουγέννων. Και δεν μπορώ να θυμηθώ κάποια επανάσταση ή έστω εξέγερση του παρελθόντος, όπου οι εξεγερμένοι έκαναν διάλειμμα για να γιορτάσουν με τις οικογένειές τους. Έστω, λοιπόν, να δεχθούμε, ότι βρέθηκαν κάποιοι νέοι να εξεγερθούν σε όσα, πραγματικά, μας υποβιβάζουν και όσους επιθυμούν να μας χειραγωγήσουν.

"Εξέγερση στους δρόμους, στα σχολεία, τα πανεπιστήμια, τα εργατικά κέντρα, τους δήμους και τα πάρκα." : Προς το παρόν δεν τη βλέπουμε. Και τί είδους εξέγερση, άραγε, να γίνει σε ένα πάρκο; Είναι και κρύος ο φετεινός χειμώνας, ρε παιδί μου.

"Εξέγερση και στην τέχνη.Κόντρα σε μια τέχνη- θέαμα που καταναλώνεται από παθητικούς θεατές.": Αυτό μπορεί να γίνει και με μια απλή κίνηση, ήτοι το πάτημα του κουμπιού off της τηλεόρασης ή με την άρνησή μας να αγοράσουμε τα υποπροϊόντα των εγχώριων εκδοτικών συγκροτημάτων. Αλλά οι "Ελεύθεροι Λυρικοί" προτιμούν την απολιτική και εύπεπτη συνθηματολογία. Χώρια, που γενικεύουν, όταν ομιλούν για τέχνη- θέαμα. Ποιά τέχνη, άραγε είναι αυτή; Γιατί δεν το διευκρινίζουν; Οι γενικεύσεις βλάπτουν και προδίδουν είτε αμάθεια είτε φασισμό. Ή και τα δύο μαζί!

"Κόντρα σε μια αισθητική που αποκλείει την διαφορετικότητα. Κόντρα στον πολιτισμό που καταστρέφει πάρκα και δημόσιους χώρους στο όνομα του κέρδους.": Και εδώ το στοιχείο της αοριστίας είναι εμφανές. Ας δεχθώ, ότι εννοούν την ισοπεδωτική λογική των ημεδαπών Μ.Μ.Ε..

Για το δεύτερο δεν έχω πολλές αντιρρήσεις.

"Είμαστε αλληλέγγυοι στην Κωνσταντίνα Κούνεβα και στους συλληφθέντες της εξέγερσης.Απαντάμε στην κρατική καταστολή, τον κοινωνικό αποκλεισμό και την απόπειρα τρομοκρατίας και παραπληροφόρησης από τα ΜΜΕ με τον αγώνα μας και τον πολιτισμό." : Ε, κάθε κατάληψη έχει λίγο απ' όλα τα αιτήματα. Τώρα πώς συνδέεται η κατάληψη αυτή με τον πολιτισμό τη στιγμή, κατά την οποία εμποδίζεται η λειτουργία ενός κατ' εξοχήν πολιτιστικού φορέα της χώρας, αυτό δεν μπήκαν στον κόπο να μας το εξηγήσουν οι "Ελεύθεροι Λυρικοί".

"Μια πρωτοβουλία ανθρώπων των τεχνών (θεωρώντας τέχνη τη ζωή του καθενός) οικειοποιείται ένα χώρο για την Τέχνη της ζωής του καθενός θέτοντας το ζήτημα της αναδημιουργίας της κουλτούρας σε μια νέα βάση. Επιδιώκουμε μια τέχνη αδιαμεσολάβητη, ανοιχτή σε όλους, που ο καθένας μπορεί να είναι φορέας της.Απελευθερώνουμε την Εθνική Λυρική Σκηνή, γιατί εξ’ ορισμού μας ανήκει. Έχουμε την ανάγκη να πούμε τα πράγματα από την αρχή και να ξαναβρούμε το ρόλο της τέχνης. Μέσα από διαδικασίες αυτοργάνωσης προτείνουμε ελεύθερες δημιουργικές δράσεις από όλους και για όλους όσους θεωρούν τον πολιτισμό προϊόν συλλογικής δημιουργίας.Για να ξανακερδίσουμε τον πολιτισμό που μας στερείται.": Από τί απελευθερώθηκε, άραγε, η Λυρική Σκηνή; Και γιατί ανήκει εξ ορισμού στους εν λόγω κυρίους και κυρίες και όχι στους καλλιτέχνες, που παρουσιάζουν κάποια έργα τους εκεί ή στο κοινό, που τιμά αυτό το θεσμό και αυτό τον καιρό κωλύονται;

Όσο για τις ελεύθερες δημιουργικές δράσεις, αυτές μπορούν να γίνουν και χωρίς την κατάληψη κανενός κτιρίου, ήτοι με συμβάντα στους δρόμους και τις πλατείες, εκεί, όπου οι διαθέτοντες ταλέντο και ανησυχίες μπορούν να προσφέρουν μια τέχνη μακρυά από χορηγούς και τα φώτα της δημοσιότητας. Εκτός αν προέχει το "μπούγιο".

Και τί σημαίνει "πολιτισμός, που μας στερείται"; Σε μια εποχή, όπου τα πολιτιστικά αγαθά διακινούνται ελεύθερα στο Διαδίκτυο και υπάρχουν περισσότερες βιβλιοθήκες, θέατρα και λοιποί τόποι πολιτιστικών εκδηλώσεων από ποτέ, είναι επιεικώς ανόητο να υποστηρίζει κανείς, ότι του αποστερούν τον πολιτισμό.

Ακόμα, όσο αδιαμεσολάβητη και αν είναι η Τέχνη, είναι αδύνατο ο καθένας μας να είναι φορέας της, είτε επειδή δε διαθέτει την απαιτούμενη μόρφωση είτε επειδή δεν μπορεί να προσφέρει στην Τέχνη.

Όσο για την ταύτιση παραστάσεων στη Λυρική Σκηνή την εποχή, που γίνονταν μάχες έξω από αυτή, με την κατάληψη, έχω να πω, ότι αν ζούσε ο Ιονέσκο, θα είχε βρει σπουδαίο υλικό για θεατρικό έργο. Μα τι καθάρματα, που ήταν κάποιοι σπουδαίοι μουσικοί του παρελθόντος, που συνέθεταν, ενώ η Ευρώπη καιγόταν από πολέμους και επαναστάσεις!

Περαιτέρω, ο πολιτισμός δεν πρέπει να είναι ανεπηρέαστος από τα κοινωνικά τεκταινόμενα αλλά αν υπάρχουν κάποιοι, που εξακολουθούν να προσφέρουν πέρα από τα τεκταινόμενα αυτά, με ποιά λογική θα τους εμποδίσουμε; Αυτό ακριβώς έκανε ο Χίτλερ με τις κατηγορίες περί εκφυλισμένης τέχνης, που οδήγησε πολλούς Γερμανούς καλλιτέχνες στην εξορία, αυτό έκανε και ο Στάλιν με το σοσιαλιστικό ρεαλισμό και κατέπνιξε το Προλετκούλτ και το κίνημα της Ρωσσικής Πρωτοπορίας(και κατέληξαν τα έργα των καλλιτεχνών της Ρωσσικής ΠΡωτοπορίας να πωλούνται φθηνότερα από ένα σακκί πατάτες), αυτό έκανε και ο Μάο την εποχή της Πολιτιστικής Επανάστασης, όταν τα μόνα πολιτιστικά αγαθά, που μπορούσε να απολαύσει κανείς. ήταν οι "Επαναστατικές 'Οπερες" της Μαντάμ Μάο. Η επίκληση κάποιων ιερών σκοπών, που πρέπει να προέχουν της Τέχνης αποτελεί ένα απαράδεκτο ιδεολόγημα, ώστε να περιοριστούν εκείνες οι καλλιτεχνικές φωνές, που δεν μας αρέσουν ή δεν ταυτίζονται με τις αντιλήψεις μας. Και η επινόηση κατηγοριών για τις φωνές αυτές δεν τελειώνει ποτέ, διότι η αμάθεια, ο φανατισμός και η εντεύθεν βαρβαρότητα ανέκαθεν αποτελούσαν αστείρευτη πηγή κατηγοριών.

"η Λυρική προσφέρει στο κοινό της διαφυγή και στην κοινωνία μιά καθησυχαστική εικόνα ευμάρειας" : Απίστευτο εφεύρημα, σύμφωνο με όσα παραπάνω εκτίθενται. Η Λυρική Σκηνή αποτελεί μια όαση πολιτισμού σε μια εποχή, που δεν ευνοεί τον πολιτισμό. Και δεν μπορεί να καλύψει τον ολοένα αυξανόμενο αριθμό συνελλήνων, που μαστίζονται από τη φτώχεια. Αν, τώρα, κάποιοι επιλέγουν να ψυχαγωγηθούν στη Λυρική Σκηνή, δεν υπάρχει καμμία δικαιολογία, που να μπορεί να τους στερήσει αυτή την απόλαυση. Με τη λογική αυτή, ας γινόταν μια κατάληψη και στα μεγάλα μπουζουξίδικα, όπου θα έστεκε περισσότερο το επιχείρημα περί εικονικής ευμάρειας. Όμως, η κατάληψη ενός αφρούρητου κτιρίου του Δημοσίου αποτελεί ελκυστικότερο και ευκολότερο στόχο.

"Η κατάληψη ενός συμβόλου σαν τη Λυρική δεν έγινε για αποπληρωμή ιστορικών χρεών, έγινε απλά γιατί θέλουμε να θυμίσουμε σε όλους, διοικούντες, κυβέρνηση, καλλιτέχνες η θεατές, ότι εκεί έξω και τώρα μέσα, υπάρχει και ένας άλλος κόσμος αναπόσπαστο τμήμα του λαού της χώρας μας, που δεν μπορείτε να τον αγνοείτε παρά το γεγονός ότι πυροβολιέται, πνίγεται με δακρυγόνα, κατεβαίνει σε μπλόκα, απαιτεί λίγο αέρα αντί για τσιμέντο και συγχρόνως αναρωτιέται και διεκδικεί μιά άλλη θέση της τέχνης στην κοινωνία." : Α, μάλιστα, η κατάληψη έγινε για εφέ. Τότε γιατί έγινε μνεία των παραστάσεων, που ανέβαιναν στη Λυρική Σκηνή, ενώ έξω από αυτή γινόταν πόλεμος; Κάτι οξύμωρο υπάρχει εδώ.

"Αυτή την άλλη θέση θα προσπαθήσουμε να επεξεργαστούμε αυτές τις μέρες της κατάληψης, σε μια διαρκή δημόσια συζήτηση, δίνοντας λόγο στους αποκλεισμένους πέραν των συνόρων της κατεστημένης τέχνης," : Η αιώνια διαμαρτυρία των εκάστοτε επαναστατημένων είναι το κατεστημένο, εν προκειμένω η κατεστημένη τέχνη. Μόνο, που εκτός από την τέχνη αυτή υπάρχει και εκείνη, που φυτοζωεί σε μικρούς και απεριποίητους χώρους, μακρυά από τα φώτα της δημοσιότητας, τους χορηγούς και τις διαγκωνιζόμενες στα μπροστινά καθίσματα διασημότητες, την οποία δεν προέβαλαν καθόλου οι διαμαρτυρόμενοι καταληψίες. Και, πέρα απ' όλ' αυτά, μια τέχνη δεν πρέπει να χαρακτηρίζεται ως κατεστημένη, όταν υπάρχει κόσμος, που την παρακολουθεί και την κρίνει. Και αν κάποια μορφή τέχνης επικρατήσει, ο καλύτερος τρόπος για να δείξω τη δυσαρέσκειά μου προς αυτή είναι να αποστρέψω το πρόσωπό μου και όχι να εμποδίσω την παρουσίασή της. Διότι τότε δεν είμα ιδιαμαρτυρόμενος αλλά φασίστας, που δεν δέχεται άλλη άποψη από τη δική του.

Δυστυχώς, η κτιριακή αλλά και ιδεολογική επιλογή των καταληψιών φανερώνει μια λογική εντυπωσιασμού, κενή από πραγματικά μηνύματα για την Τέχνη, όπου οι φωνές για την Κωνσταντίνα Κούνεβα και τους φυλακισμένους των γεγονότων του περασμένου Δεκεμβρίου αποτελούν απλά φτιασίδια σε ένα ελάχιστα ελκυστικό πρόσωπο, αυτό του αμαθούς, άτεχνου και ατάλαντου συνόλου, που θεωρεί, ότι διαχέει τον πολιτισμό στις μάζες μέσα από άναρθρα και βρίθοντα απολιτικών συνθημάτων κείμενα. Και δεν ξέρω κατά πόσο είναι πραγματικά ελεύθεροι οι καταληψίες της Λυρικής Σκηνής από προκαταλήψεις και αποκρουστικά ιδεολογήματα αλλά σίγουρα διαθέτουν άφθονο λυρισμό. Και αυτόν και μόνο διαχέουν στις μάζες.