Πολιτιστικός τσαμπουκάς

Μάλιστα! Το είδαμε και αυτό, συνδικαλιστές της ορχήστρας της Εθνικής Λυρικής Σκηνής να προκαλούν την αποδοκιμασία της όπερας "ΡΟΥΣΑΛΚΑ" του Άντονιν Ντβόρζακ, επειδή η σκηνοθέτης περιέλαβε στο έργο και ένα φιλί μεταξύ δύο ανδρών. Οι εν λόγω ταγοί των ηθών μας φρόντισαν αρχικά, μαζί με το πρόγραμμα, να μοιράσουν στους ακροατές και ένα έντυπο, όπου εξέφραζαν την αποδοκιμασία τους για τη σκηνοθεσία του εν λόγω έργου, θεωρώντας, ότι οι αλλαγές, που έκανε η σκηνοθέτης κα. Βέσερμαν αλλοιώνουν το λιμπρέτο κατά τρόπο ανεπίτρεπτο, που, κατά τη γνώμη των εν λόγω ταγών, δεν εξυπηρετεί τον εκπαιδευτικό χαρακτήρα της Ε.Λ.Σ. Αποτέλεσμα ήταν ένα μέρος του κοινού να γιουχάρει την παράσταση, ενώ, σαν κερασάκι στην τούρτα, όταν η κα. Βάσερμαν ανέβηκε στη σκηνή, μετά το πέρας της παράστασης, να μιλήσει, απλά δεν την άφησαν να το κάνει.

Κατ' αρχάς, σέβομαι το δικαίωμα του καθενός να διαφωνεί με το περιεχόμενο μιας παράστασης. Υπάρχουν αρκετές ενδείξεις, άλλωστε, ότι το αρχικό λιμπρέτο της εν λόγω όπερας τροποποιήθηκε από την κα. Βάσερμαν σκηνοθετική αδεία. Η ίδια, μάλιστα, δήλωσε, ότι εμπνεύστηκε από τη ζωή του Λουδοβίκου του Β' της Βαυαρίας (του οποίου τη ζωή αφηγείται ο Λουκίνο Βισκόντι στην υπέροχη ταινία "ΛΥΚΟΦΩΣ ΤΩΝ ΘΕΩΝ"), για τον οποίο κυκλοφορούσε η φήμη, ότι ήταν ομοφυλόφιλος, και προσάρμοσε το λιμπρέτο σύμφωνα με αυτή.

Θεωρώ, όμως, ότι αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα του εκάστοτε σκηνοθέτη να προβαίνει στις όποιες τροποποιήσεις σε ένα έργο, ώστε να το ανεβάσει, όπως αυτός κρίνει. Και θα κριθεί εκ του αποτελέσματος από το κοινό. Και είναι λογικό να αξιώνουμε από ένα σκηνοθέτη να προσθέσει και τη δική του προσωπική πινελιά σε ένα έργο, το οποίο γράφτηκε πριν από πάρα πολλά χρόνια, ώστε να εκτιμήσουμε το ταλέντο του, εφόσον, βέβαια, διαθέτουμε την απαραίτητη καλλιέργεια. Και σε ένα χώρο, όπως αυτό της τέχνης, επιβάλλεται ο καλλιτέχνης και, ακόμα περισσότερο, εκείνος, που σε ορισμένες μορφές τέχνης τον καθοδηγεί, εν προκειμένω ο σκηνοθέτης, να προβαίνει σε τροποποιήσεις ενός έργου, ώστε να παρουσιαστεί κάτι καινούργιο. Στην αντίθετη περίπτωση, θα πρακολουθούσαμε ακόμα αρχαίο δράμα με χλαμύδες και ηθοποιούς να ομιλούν αρχαία ελληνικά, όπως ήταν οι παραστάσεις του αρχαίου δράματος μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα.

Από την άλλη πλευρά, τα μέλη του Δ.Σ. της ορχήστρας της Ε.Λ.Σ. όφειλαν να προστατεύσουν ένα έργο και τη σκηνοθέτη του, εφόσον επιθυμούν να θεωρούνται μέλη ενός θεσμού, όπως η Ε.Λ.Σ., σκοπός του οποίου είναι η προαγωγή και προστασία του πολιτισμού. Και ο πολιτισμός δεν περιορίζεται στην εκτέλεση των καθηκόντων όσων θεωρούνται φορείς του αλλά επεκτείνεται και σε καθημερινές συμπεριφορές, μια από τις οποίες είναι ο σεβασμός προς κάθε έργο. Σε κάθε περίπτωση, μάλιστα, όφειλαν να σεβαστούν τη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε αυτούς, που καθήκον τους είναι να ερμηνεύσουν τη μουσική της όπερας, και στο σκηνοθέτη, που αναλαμβάνει τα υπόλοιπα.

Αλλά οι κύριοι συνδικαλιστές, με την αμέριστη αρωγή μερίδας του κοινού, έκριναν, ότι ο ρόλος τους πρέπει να είναι τόσο επεμβατικός, ώστε να σαμποταριστεί στην ουσία μια παράσταση. Και, το χειρότερο, όχι μόνο δεν αντιλαμβάνονται το μέγεθος της απόκοτης ενέργειάς τους αλλά, δια στόματος του προέδρου του σωματείου τους, υπεραμύνθηκαν του δικαιώματός τους αυτού, θεωρώντας, ότι πρέπει να επεκταθεί ως μέσο αντίδρασης. Και αναρωτιέμαι μετά, αν έχουμε, πράγματι, τον πολιτισμό, που μας αξίζει, ένα πολιτισμό, όπου η αντίθετη φωνή πρέπει να πνίγεται και το έργο της να σαμποτάρεται. Άλλως αν η εξαχρείωση των ηθών μας έχει καταλάβει τον πολιτισμό μας.