Και αν ο σκληρός Θεός της Παλαιάς Διαθήκης ήταν, στην πραγματικότητα, εμπαθής, αλαζόνας, με ελαστική συνείδηση και έβαζε στοίχημα με το διάβολο για τους πιστούς του; Μήπως ο Κάιν, ο πρώτος δολοφόνος της Παλαιάς Διαθήκης, σκότωσε τον Άβελ, επειδή τον έσπρωξε προς τα εκεί η αδικία εκ μέρους του Θεού, αλλά, στην πραγματικότητα, ήταν ο πρώτος σκεπτικιστής, που αμφισβήτησε το Θεό;
Πατώντας σε αυτά τα ερωτήματα αλλά και επιθυμώντας μα δώσει μια λογοτεχνική διάσταση στις αθεϊστικές του πεποιθήσεις άλλως στην απουσία θρησκευτικού συναισθήματός του ο νομπελίστας συγγραφέας Ζοζέ Σαραμάγκου έγραψε το τελευταίο του μυθιστόρημα "ΚΑΪΝ" (Εκδόσεις Καστανιώτη). Πρόκειται για ένα ολιγοσέλιδο βιβλίο, στο οποίο ο κεντρικός ήρωας Κάιν περνάει σε διαφορετικές χρονικές περιόδους συγγραφική αδεία και έρχεται αντιμέτωπος με διάφορα πρόσωπα της Παλαιάς Διαθήκης, όπως τον Αβραάμ, τον Ιησού του Ναυή, τον Ιώβ και άλλους, τους οποίους αντιμετωπίζει με τον ίδιο σκεπτικισμό, με τον οποίο αντιμετωπίζει το Θεό. Αρνούμενος ουσιαστικά την παντοδυναμία του Θεού και εκμεταλλευόμενος το εκδικητικό του μένος σε βάρος του πρώτου δολοφόνου του ανθρώπινου γένους, ο Κάιν ορθώνει το ανάστημά του σε όσα θεωρεί άδικα εκ μέρους του Θεού, αρνείται να δεχθεί την παθητικότητα, με την οποία οι πιστοί του αποδέχονται τις επιλογές του και ουσιαστικά σαμποτάρει τα σχέδια του Παντοδύναμου, επισημαίνοντας τα ολισθήματα και τα πάθη του.
Υπάρχουν στιγμές στο βιβλίο, όπου ο συγγραφέας δίνει, πραγματικά, τα ρέστα του. Ο διάλογος ανάμεσα στο Θεό και τον Κάιν αμέσως μετά τη δολοφονία του Άβελ είναι απολαυστικός και χαράσσει τη γραμμή, που ο Κάιν θα ακολουθήσει στο υπόλοιπο βιβλίο. Εξίσου σημαντικά λειτουργεί ο ορθολογισμός του συγγραφέα, ο οποίος σφυροκοπάει ανελέητα τα σημεία της Παλαιάς Διαθήκης, με τα οποία ασχολείται, αμφισβητώντας τις προθέσεις του Θεού (της Παλαιάς Διαθήκης).
Για τους φίλους, όμως, του συγγραφέα, το τελευταίο αυτό πόνημά του δεν είναι, δυστυχώς, αντάξιο των παλαιότερων βιβλίων του. Υπάρχουν στιγμές, που το έργο, όσο ευχάριστα και αν διαβάζεται, δείχνει να μην έχει τη σπιρτάδα, που χαρακτήριζε τα προηγούμενα βιβλία του. Ο συγγραφέας μοιάζει κουρασμένος και δεν εκμεταλλεύτηκε, πιστεύω, την ευκαιρία να ξετινάξει την Παλαιά Διαθήκη, όσο του επέτρεπε το τεράστιο συγγραφικό του ταλέντο αλλά και η δεδηλωμένη αθεΐα του.
Δεν αρνούμαι, ότι το βιβλίο διαβάζεται ξένοιαστα αλλά δεν μπορώ να το συγκρίνω π.χ. με το αλληγορικό "ΠΕΡΙ ΤΥΦΛΩΣΕΩΣ". Για όποιον δεν έχει διαβάσει Σαραμάγκου, ίσως δεν είναι το ενδεδειγμένο βιβλίο, για να ξεκινήσει να εντρυφεί στο έργο του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου