Δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο ένας συγγραφέας να επιδιώκει, πέρα από την κεντρική ιστορία, που αφηγείται, να προβάλει και μια σειρά προβληματισμών για διάφορα ζητήματα, με σκοπό να κεντρίσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη αλλά και να ξεφύγει από την μονοκόμματη συγγραφή ενός θέματος. Αποτέλεσμα είναι, συνήθως, μια πολυεπίπεδη ιστορία, όπου δημιουργεί περισσότερα ερεθίσματα στον αναγνώστη αλλά και δίνει τη δυνατότητα στο συγγραφέα να αναπτύξει τους προβληματισμούς του για διάφορα θέματα παράλληλα με το κεντρικό θέμα.
Ο γνωστός βιβλιοκριτικός και συγγραφέας Δημοσθένης Κούρτοβικ στο βιβλίο του "Η ΝΟΣΤΑΛΓΙΑ ΤΩΝ ΔΡΑΚΩΝ" (Εκδόσεις ΕΣΤΙΑ) δείχνει να ακολουθεί τη γραμμή αυτή. Η ιστορία είναι ένα θρίλερ, όπου άγνωστοι κλέβουν την αρχαιότερη μούμια του κόσμου από το υποτυπώδες Μουσείο Προϊστορίας των Αθηνών. Υπεύθυνος θεωρείται ο προϊστάμενος του Μουσείου αυτού, ο Ίων Δρακάς, ανθρωπολόγος και παλαιός αντιστασιακός, ο οποίος ζει απομονωμένος από τον κόσμο. Η επιθυμία του να αναζητήσει τη χαμένη μούμια θα τον οδηγήσει σε ένα ταξίδι ανά την Ευρώπη με τη συνοδεία της υπαστυνόμου Ανδρομάχης Κουτρουμπά, η οποία, όλως τυχαίως, είναι η κόρη του βασανιστή του Δρακά επί χούντας. Το ταξίδι αυτό θα αποκαλύψει τα αίτια την κλοπής της μούμιας αλλά και θα συμβάλει στην αυτογνωσία του Δρακά, ενώ διάφορες μυστικές οργανώσεις βρίσκονται στο κατόπι των δύο ηρώων, αναζητώντας και αυτές τη μούμια ή προσπαθώντας να τους αποτρέψουν από την αναζήτησή τους.
Παράλληλα με την ιστορία αυτή, ο συγγραφέας αναπτύσσει τους προβληματισμούς του για ποικίλα θέματα, όπως τη θέση της Ελλάδος στη διεθνή σκηνή (αποκαλυπτική η αντιμετώπιση του Δρακά από τους επιστήμονες συναδέλφους του σε ένα διεθνές συνέδριο στο Βερολίνο), τις συνέπειες της κατάρρευσης των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού και, κυρίως, την έκφραση του Κακού και το δικαίωμα στην αναζήτηση της γνώσης και τα τυχόν όρια και οι στρεβλώσεις αυτού.
Η αλήθεια είναι, ότι ο κ. Κούρτοβικ χειρίζεται αριστοτεχνικά την ελληνική γλώσσα και γνωρίζει να εντείνει την αγωνία, καθώς προχωράει η πλοκή του έργου, παρουσιάζοντας, παράλληλα, τις έγνοιές του για τα παραπάνω ζητήματα. Οι αποκαλύψεις για την ιδιότητα της μούμιας αλλά και το ποιόν και τους σκοπούς των απαγωγέων της αλλά και εκείνων, που την αναζητούν, έρχονται κλιμακωτά και κουρντίζουν τον αναγνώστη να συνεχίσει την ανάγνωση.
Ωστόσο, το βιβλίο έχει κάποιες αδυναμίες. Κατ' αρχάς, δύσκολα γίνεται πιστευτός ο έρωτας της όμορφης, αν κρίνουμε από τις περιγραφές, Ανδρομάχης Κουτρουμπά για τον περίπου εβδομηντάρη Ίωνα Δρακά. Ο ίδιος ο έρωτας της Κουτρουμπά μοιάζει αρκετά στερεότυπος ( η όμορφη κοπέλα ερωτεύεται ένα μυαλωμένο ώριμο άνδρα, ο οποίος, όμως, είναι αλλού προσανατολισμένος), ενώ προς το τέλος η παρουσία των δύο πρωταγωνιστών στη σπαρασσόμενη από τον εμφύλιο πόλεμο πρώην Γιουγκοσλαβία μοιάζει επιεικώς ξεκάρφωτη και δείχνει περισσότερο να εξυπηρετεί τους εν γένει προβληματισμούς του συγγραφέα παρά την υπόθεση του βιβλίου.
Χωρίς να επιθυμώ να μειώσω την αξία του εν λόγω πονήματος, υπήρχαν στιγμές κατά την ανάγνωση του έργου, όπου ένοιωθα, πως ο συγγραφέας έδειχνε να προτάσσει περισσότερο τις αναζητήσεις του και έβαζε τους ήρωές του να τις αναλύουν και λιγότερο την ίδια την υπόθεση. Δεν αντιλέγω, ότι σε ένα φιλοσοφικό θρίλερ, όπως αυτό, οι ποικίλες ανησυχίες του συγγραφέας βρίσκουν πρόσφορο έδαφος για να αναπτυχθούν, πλην, όμως, θεωρώ, ότι αυτό θα πρέπει να γίνεται ισομερώς και όχι εις βάρος της υπόθεσης, όπως ένοιωσα, ότι γινόταν σε ορισμένες στιγμές.
Έστω και έτσι, πάντως, το βιβλίο παραμένει άκρως ενδιαφέρον και προσφέρεται για αρκετές απολαυστικές αναγνώσεις, δεδομένης και της γερής πένας του συγγραφέως.
3 σχόλια:
Οπς! Από τα αγαπημένα μου! Σπάνια περίπτωση μυθιστορήματος με πολύ πλούσια και αριστοτεχνικά δεμένη πλοκή, αλλά και με σημαντικές ιδέες και σύμβολα, δηλαδή σπάνια περιτπωση που συνδυάζει διασκέδαση και ουσιαστική λογοτεχνία. (Γι αυτό και το θυμάσαι, μετά από χρόνια. Ο Ίβυκος σημαίνει κατι ουσιαστικό, είναι ο πρώτος ποιητής, που δολοφονήθηκε από το συνάνθρωπό του στην αυγή της ναθρωπότητας). Αλλά πρέπει να διαβαστεί πάνω από μία φορά. Την πρωτη παρακολουθείς την πλοκή, τη δεύτερη στέκεσαι στα επιμέρους. Το θέμα του είναι πολύ φιλόδοξο, ουμανιστικό, παγκόσμιο. Ένα βάρος υπερβολικό σε ιδέες το έχει βέβαια (Οι "βάρβαροι" είναι πιο λιτό και συγκροτημένο, αλλά και πιο περιορισμένου θέματος)
Διαφωνώ για τον έρωτα γιατί έτσι κι αλλιώς,όταν δεν είναι το κύριο θέμα (οπότε να τον επεξεργάζεσαι διαρκώς και κατά το δοκούν) αναπόφευκτα γίνεται στερεοτυπικός (ο ερωτας είναι στερεοτυπικός ακόμα και στη ζωή!) και εδώ ο Κούρτοβικ έχει αρκετές ανατροπούλες: μάλλον ο καθηγητής είναι αρκετά ευαλωτος, η νεαρά στο τελος με άλλον κάνει έρωτα κλπ.
Τη στάση του καθηγητή στο συνέδριο εγώ τη διάβασα ως αμφίσημη σταση ενός ανθρωπου πολύ "ανθρωπινου", όχι ξύλινου (ούτε τα σλάιτς δεν ξερει να προβάλλει!) Γενικα΄σε όλο το βιβλίο ο Δρακάς είναι ο αντίποδας τόσο των ακραίων οργανώσεων (μέτρησα 4! εδώ ίσως εχουμε μια υπερβολή!)όσο και των συμβιβασμένων επιστημόνων: είναι συναισθηματικός, αδέξιος, ανθρωπιστής, δεν αναζητά καμιά βέβαιη αλήθεια (αλλά είναι πολύ πεισματάρης στην αβέβαιη αναζήτησή του), θέλει τον Ίβυκο για να συνεχίσει τις μελέτες του, όχι για να βρει την απόλυτη αλήθεια ή από συμφέρον όπως οι άλλοι.
Οι Σερβοι στο τέλος είναι κι αυτοί μια από τις οργανώσεις, δεν είναι ξεκάρφωτοι. Να μη βάλει ο Κούρτοβικ και το αγαπημένο του θέμα οτυ εθνικισμού;
Καταπληκτικό για μένα το γυναικείο δίδυμο Μάχη-Ιρίνα (προσέξτε τα ονόματα). Η αεικίνητη,δραστήρια,τολμηρή μα ά π ει ρ η (σχεδόν "παρθένα", δεν ξερει πολλά από σεξ, κατι σαν Άρτεμις ή Αθηνά) μελαχρινή Μάχη και η ξανθιά πόρνη Ιρίνα (με παραλλαγή της την άλλη πόρνη, την Άνια, πρωήν γιατρό!), ανεξήγητα σοφή, με σπασμένη γλώσσα σαν μάντισσα, προσευχόμενη και ακίνητη στο σπίτι, ασθενής και ευάλωτη (αλλά την κρίσιμη στιγμή παλικάρι). Νομίζω ότι είναι το καλύτερο εύρημα του βιβλίου. θα ήθελα μια συναντηση των δυο τους.
Θα μπορούσα πολλά ακόμη να πω. Για τους φίλους του ήρωα, τους ωραίους χαρακτηρες τους. (Ο μονοκόμματος Γιαμπλόσκι που λέει το υπέροχο "δεν στήριξα την καριέρα μου στο φόβο", τσιλιμπουρδίζει και καταπιέζει το γιο του, αλλά την κρίσμινη στιγμή αυτός σώζει τον Δρακά με ρίσκο. Ο αινγμαιτκός ναυτικός με το σκουλαρίκι, κα΄τι από Κόρτο Μαλτέζε. Ο όλα τα λεφτά Μπούκοβος.). Γενικα εχει πολλά στοιχεία που χάνονται γιατί παρασύρει η πλοκή.Νομίζω πως όσο περνάνε τα χρόνια το βιβλίο δείχνει την αξία του.
Στη "Μέρα της Μελάνης" μου, κεφ. 30 στο τέλος εχω κάνει μια διασκευή του. (Στη Μελάνη εχω , λόγω θέματος, τόσα στοιχεία διακειμενικότητας -με κείμενα πραγματικά και φανταστικά ανάκατα- που αν ποτέ εκδοθεί, λέμε τώρα, μαλλον θα πρέπει να κάνω έναν ξεχωριστό οδηγό μην την πατήοσυν οι κριτικοί!) Διάβασε το αν θέλεις. Στη θεση του Ίβυκου είναι η ερμηνεία μια παλιάς εξέγερσης δούλων (αντί για άτομο το ΄συνολο)και στη θέση του Δρακά ένας ...αρχαιολόγος! (θυμάσαι που όλο λέει: δεν είμαι αρχαιολόγος, είμαι ανρθωπολόγος!)
υγ τιπς: α)λες να γερνάει μαζί μας; (δεν είναι 70, 60 είναι από ό,τιθυμάμαι!)
β) Πουθενά σε όλο το βιβλίο δεν τον αποκαλεί κανείς με το μικρό του όνομα: Ιων.
@ pellegrina
Καμμία αντίρρηση, ότι συνδυάζει ψυχαγωγία και ουσιαστική λογοτεχνία (θα ήταν παράλογο να περιμένω κάτι διαφορετικό από ένα αυστηρό και καταρτισμένο βιβλιοκριτικό, όπως ο κ. Κούρτοβικ). Θα ακολουθήσω τη συμβουλή σου και θα το ξαναδιαβάσω. Πάντως, επιμένω, ότι οι φιλοσοφικές ανησυχίες δεν πρέπει να υπερβαίνουν την πλοκή του έργου άλλως πρέπει τα δύο αυτά σκέλη να κινούνται ισομερώς. Ίσως πάλι να κάνω λάθος. Τους "Βαρβάρους", πάντως, δεν τους έχω διαβάσει.
Όντως οι δεύτεροι χαρακτήρες είναι πολύ καλοσχεδιασμένοι. Και ο εθνικισμός αποτελεί ένα από τα αγαπημένα μοτίβα του κ. Κούρτοβικ αλλά δεν μου κολλάει ιδιαίτερα.
Τη σύγκριση Μάχης-Ίρινα δεν την είχα σκεφτεί, μου έβαλες ένα ακόμα λόγο να ξαναδιαβάσω το βιβλίο.
Δημοσίευση σχολίου