Μια "σπίθα" αρκεί να φέρει την καταστροφή

Δεν ξέρω, πόσοι απ' όσους σπεύδουν να υποστηρίξουν τον κ. Θεοδωράκη (το Μίκη, για να εξηγούμαστε) μπήκαν στον κόπο να διαβάσουν είτε την ιδρυτική διακήρυξη της "ΣΠΙΘΑΣ" είτε την ανάλυση της ιδεολογικής κατεύθυνσής της. Άλλωστε, δεν είναι σπάνια η γοητεία, που εκπέμπουν προσωπικότητες, λόγω των υπηρεσιών, που προσέφεραν στη χώρα στο παρελθόν. Και η γοητεία αυτή συχνά λειτουργεί ως παραπέτασμα ικανό να κρύψει ή έστω να θολώσει το επιλήψιμο παρόν των προσωπικοτήτων αυτών.
Έστω, λοιπόν, ότι αναγνωρίζεται το δικαίωμα του καθενός να υποστηρίζει όποιο πολιτικό/κομματικό σχηματισμό θέλει. Ας παραβλέψουμε, ότι τα παραπάνω κείμενα (ιδρυτική πράξη και ανάλυση) βρίθουν κοινοτοπιών, στείρου αντιαμερικανισμού, αποσιώπησης των εξίσου βλαπτικών βλέψεων χωρών, όπως η Ρωσσία και η Κίνα, τις οποίες ο κ. Θεοδωράκης αποθεώνει, παρωχημένων αντιλήψεων (επαναλαμβάνει στο ξεκίνημα της ανάλυσής του κάμποσες φορές τη φράση "Κράτος-Έθνος") αλλά και ανοησιών (εδώ χάνουμε το μέτρημα). Ας μη σταθούμε στο γεγονός, ότι στη "ΣΠΙΘΑ" συμμετέχουν και πρόσωπα με αμφιλεγόμενη σκέψη. Σε μια Δημοκρατία μπορείς να πιστεύεις ό,τι επιθυμείς και ο άλλος υποχρεούται να σεβαστεί την άποψή σου.
Αυτή, όμως, η ταύτιση ενός συμβόλου της Αριστεράς, όπως οφείλει να είναι η Αριστερά, δηλαδή υπεράνω κρατών, εθνών και σκοπιμοτήτων, με όσα οπισθοδρομικά μπορεί να συνεπάγονται αυτά, με τη λογική της ακροδεξιού ρατσισμού και συνωμοσιολογίας και του απολιτικού λαϊκισμού δεν τρώγεται με τίποτα. Ένας σπουδαίος δημιουργός, που τίμησε το όνομα της Ελλάδος όχι μόνο με την ανυπέρβλητη μουσική του αλλά και με τους αγώνες του ενάντια στο ανελεύθερο μετεμφυλιακό καθεστώς, που κρατούσε μέχρι τη Μεταπολίτευση, και κράτησε ψηλά τη σημαία της ελευθερίας με τους αγώνες του για δημοκρατία σε μια χώρα, στην οποία οι λέξεις "ελευθερία" και "δημοκρατία" ηχούσαν κούφιες, κατέληξε να ασπαστεί αντιλήψεις προερχόμενες από χώρους, οι εκπρόσωποι του οποίου κάποια εποχή πολύ θα χαίρονταν, αν έβλεπαν το κεφάλι του κ. Θεοδωράκη να κρέμεται από ένα φανοστάτη. Η συστέγασή του με υπερπατριώτες εθνικιστές και διακινητές θεωριών συνωμοσίας αλλά και η ιδεολογική σύμπλευσή του με αυτούς μοιάζουν να δικαιώνουν το Ρόμπερτ Φροστ, που δήλωνε, ότι ποτέ του δεν είχε θελήσει να γίνει επαναστάτης στα νειάτα του από φόβο, ότι θα γινόταν συντηρητικός στα γεράματά του. Και ο κ. Θεοδωράκης όχι μόνο έγινε συντηρητικός - που ο συντηρητισμός από μόνος του δεν είναι κακός - αλλά και υπερεθνικιστής.
Περισσότερο προβληματίζει η δημοτικότητα του κ. Θεοδωράκη. Σε δύσκολες εποχές, όπως οι τωρινές, όπου η απαισιοδοξία θερίζει, το φαινόμενο μιας προσωπικότητας, η οποία ολίσθησε προς το λαϊκισμό και τον εθνικισμό, δύο έννοιες αντίθετες προς όσα προφείλει να πρεσβεύει η Αριστερά, χρήζει πολυεπίπεδης μελέτης. Σε μια υγιή κοινωνία τέτοια μεταστροφή θα ήταν κατακριτέα και ο φορέας της θα περιθωριοποιούνταν. Σε μια κοινωνία, όμως, ευρισκόμενη σε κρίση σε κάθε επίπεδο, όπως η ελληνική, τέτοια πρόσωπα αποθεώνονται από ανθρώπους, οι οποίοι αναζητούν τον ιδανικό σωτήρα, που θα δώσει λύσεις στα προβλήματά τους. Και επειδή οι λύσεις δεν πέφτουν σαν μάννα εξ ουρανού, τα παχιά τα λόγια με τις θεωρίες συνωμοσίας και τον εύπεπτο καταγγελτικό τόνο προς τους κυβερνώντες μετατρέπουν τον εκφραστή τους σε είδωλο των μαζών, ειδικά αν έχει στις πλάτες του μια διόλου ευκαταφρόνητη ιστορία. Διότι οι αμετροεπείς με σπουδαίο παρελθόν φαντάζουν μια κάποια λύση σε όσους ψάχνουν για από μηχανής θεούς. Τα εύκολα τα λόγια, τα πασπαλισμένα με υποτιθέμενα καταχθόνια σχέδια σε βάρος του περιούσιου λαού των Ελλήνων, σε συνδυασμό με ένα έντονο αντισημητισμό και αντιαμερικανισμό, αντιγεγραμμένους από τα πιο ειδεχθή ρατσιστικά και υπερεθνικιστικά ιστολόγια και έντυπα, χαϊδεύουν τ' αυτιά των αμόρφωτων και απελπισμένων αλλά δεν δίνουν λύσεις στα χρόνια προβλήματα. Η αναζήτηση αποδιοπομπαίων τράγων, που χαρακτηρίζει την κίνηση, της οποίας ο κ. Θεοδωράκης προϊσταται, θα μπορούσε ίσως στο Μεσαίωνα να δικαιολογηθεί στα πλαίσια της γενικότερης αδυναμίας πρόσβασης στη γνώση και, εντεύθεν, στην αλήθεια. Πώς δικαιολογείται, όμως, στο ξεκίνημα του 21ου αιώνα; Και πώς στην ευχή πρόσωπα με ιδιαίτερο μορφωτικό και επιστημονικό επίπεδο, όπως ο ομότιμος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Κασιμάτης, δέχθηκαν να συμμετάσχουν σε αυτό το φοβικό μόρφωμα άλλως πώς επέτρεψαν στην κεφαλή του να κλίνει προς ιδέες ασυμβίβαστες με τα ιδεώδη, που αυτή πρέσβευε σε άλλες, όχι τόσο μακρυνές, εποχές;
Αμφιβάλλω, αν όλα τα παραπάνω πέρασαν έστω για λίγο από το μυαλό των υποστηρικτών του κ. Θεοδωράκη και της κίνησής του. Ελπίζω μόνο, όταν γίνει αντιληπτό το περιεχόμενο αυτής της σπίθας, να μην έχει αυτή μετατραπεί σε φωτιά σαν και αυτές, που "έκαψαν" τη χώρα το 1897 ή το 1922. Διότι τότε ίσως θα 'ναι πολύ αργά.