Και μετά μας φταίει ο κ. Στρος-Καν!

Το πρόβλημα δεν είναι τόσο η φράση, που χρησιμοποίησε ο κ. Ντομινίκ Στρος-Καν, για να περιγράψει την κατάσταση, στην οποία έχει περιέλθει η πλειονότητα των Ελλήνων. Άλλωστε, ο μέσος Έλληνας είναι συνηθισμένος να ακούει πολύ χειρότερες εκφράσεις από την πλουσιότατη σε υβρεολόγιο νεοελληνική γλώσσα. Οι δε πολύ καλοί γνώστες της γαλλικής γλώσσας θα αναγνωρίσουν στα λόγια του κ. Στρος-Καν μια έκφραση της αργκό, η οποία δεν έχει μειωτικό νόημα, κάτι σαν ένα δικό μας ιδιωματισμό, τύπου "έμπλεξα", "μπήκα στο λούκι" κ.λπ.
Το θέμα εντοπίζεται στις αντιδράσεις πολλών νεοελλήνων στο άκουσμα αυτής της φράσης. Παρά το γεγονός, ότι δεν γνωρίζουν γαλλικά, έσπευσαν να κατακεραυνώσουν τον κ. Στρος-Καν με εκφράσεις, μπροστά στις οποίες η κουβέντα του επικεφαλής του ΔΝΤ φαντάζει με υπόδειγμα αβροφροσύνης σε οικοτρόφους παρθεναγωγείου. Δεν αρνούμαι το δικαίωμα στην κριτική αλλά είναι οξύμωρο από τη μια να αξιώνει κανείς την αποφυγή χαρακτηρισμών, τους οποίους θεωρείς μειωτικούς, και από την άλλη να καταφεύγει σε αντικειμενικά προσβλητικούς χαρακτηρισμούς.
Πέραν, όμως, των ανωτέρω, οι αντιδράσεις, που πυροδότησε η ρήση του κ. Στρος-Καν, αποδεικνύουν, ότι ο νεοέλληνας μπορεί να υπομείνει ασμένως το ζυγό π.χ. του υπερκαταναλωτισμού και υπερδανεισμού, για να συντηρήσει τον πρώτο, αλλά σε ό,τι αφορά την κριτική για την οικονομική κατάστασή του δεν δέχεται ούτε την υποψία ζυγού. Αυτή η αντίληψη υποκρύπτει μια άρνηση σε πάσης φύσεως κριτική, ειδικά αν αυτή προέρχεται από στελέχη επάρατων οργανισμών, όπως το ΔΝΤ (μια περισσότερο οξεία κριτική στην Ελλάδα του δημοφιλέστατου πλην αμετροεπούς κ. Ντανιέλ Κον-Μπεντίτ την κατάπιε το σκοτάδι), η οποία με τη σειρά της αποκαλύπτει μια νοοτροπία εφησυχασμού και αδιαφορίας, ο φορέας της οποίας όχι μόνο αρνείται να συμμορφωθεί με τις νέες συνθήκες αλλά και κατακεραυνώνει όσους του υποδεικνύουν τη συμμόρφωση αυτή.
Φυσικά, πέρα από τα παραπάνω συμπτώματα, ο νεοέλληνας διακατέχεται από την εμμονή, ότι είναι σπουδαίος. Μπορεί η Μεγάλη Ιδέα να ετάφη στα συντρίμμια της Σμύρνης το 1922 αλλά η μεγάλη ιδέα, που έχει ο νεοέλληνας για τον εαυτό του, ζει και βασιλεύει. Παινεύεται, που έχει ένδοξους προγόνους, οι οποίοι έδωσαν τα φώτα του πολιτισμού στους Δυτικούς και, συνεπώς, φρονεί, ότι οι Δυτικοί του χρωστούν χάρη, που χάρη στον πολιτισμό των προγόνων του κατέβηκαν από τα δέντρα και πέταξαν τις προβιές, για να ντυθούν ανθρώπινα. Συνεπώς, δεν δικαιούνται να τον κρίνουν.
Εντέλει, αυτή η άρνησή μας να δεχθούμε κριτική μας οδήγησε στην απουσία αυτοκριτικής και την εξ αυτής καταστροφική συμπεριφορά μας, ένεκα της οποίας κατέληξε η χώρα μας στη σημερινή της κατάσταση. Και θα ήταν πολύ προτιμότερη η αποδοχή αυτής της διαπίστωσης παρά οι υστερικές αντιδράσεις προς πάσα κριτική προς εμάς.