Ο Μάρκους Μέσνερ, αμερικανόπουλο εβραϊκής καταγωγής, τελειώνει το σχολείο και επιλέγει να συνεχίσει τις σπουδές του, με σκοπό να γίνει δικηγόρος. Ανήσυχο πνεύμα με ιδιαίτερη καλλιέργεια για την ηλικία του, διαπιστώνει, ότι ο, μέχρι πρότινος, στοργικός πατέρας του έχει αρχίσει να φοβάται σε βαθμό υπερβολικό για τις πιθανές κακουχίες, που μπορεί να συμβούν στο μοναχοπαίδι του, με αποτέλεσμα να γίνεται καταπιεστικός, και αποφασίζει να σπουδάσει σε ένα κολλέγιο μακρυά από το σπίτι του. Μόνο που η επιλογή του αυτή τον φέρνει σε επαφή με το συντηρητικό και οπισθοδρομικό πρόσωπο των Η.Π.Α. με απρόβλεπτα αποτελέσματα.
Τα παραπάνω διαδραματίζονται στην "ΑΓΑΝΑΚΤΗΣΗ" του Φίλιπ Ροθ (Εκδόσεις "ΠΟΛΙΣ"), ένα βιβλίο, που στέκεται στα κακώς κείμενα των Η.Π.Α. αλλά στις συνέπειές τους στην ψυχοσύνθεση όσων κατοίκων αυτής της χώρας επιλέγουν να ξεχωρίσουν από τη μάζα. Η υπόθεση εκτυλίσσεται στα 1951, εποχή που ο πόλεμος στην Κορέα μαίνεται και οι Η.Π.Α. μετρούν χιλιάδες νεκρούς. Η νίκη στο Β' Παγκόσμιο Πόλεμο έχει ξεχαστεί και ο Ψυχρός Πόλεμος έχει οδηγήσει ένα ολόκληρο έθνος στην ψύχωση και το συντηρητισμό. Τα προοδευτικά μυαλά, όπως ο Μέσνερ, δεν έχουν καμμία θέση σε αυτή την κοινωνία και αυτό φαίνεται και από την αντιμετώπιση, που ο Μέσνερ έχει από τον κοσμήτορα του κολλεγίου του, εκτός αν αποφασίσουν να συμμορφωθούν με τις υποδείξεις των αρχών.
Παρά το γεγονός, ότι το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου διαδραματίζεται σε ένα κολλέγιο και ο πρωταγωνιστής του είναι ένας έφηβος, εντούτοις δεν πρόκειται ούτε για campus novel ούτε για bildungsroman. Η ζωή του πρωταγωνιστή διαδραματίζεται μεν μέσα στο κολλέγιο αλλά οι αιτίες, που έχουν διαμορφώσει το χαρακτήρα του και οι αντιδράσεις του σε όσα τον ενοχλούν έχουν τις ρίζες τους σε γεγονότα εκτός κολλεγίου, ενώ ο χαρακτήρας του έχει διαμορφωθεί ήδη, όταν εισέρχεται στο κολλέγιο, και δεν εξελίσσεται ούτε μεταλλάσσεται σε κάτι άλλο, όσο διαρκεί η πλοκή. Περισσότερο πρόκειται για την αναπαράσταση ενός εφηβικού χαρακτήρα με ιδιότητες, που ελάχιστοι έφηβοι διαθέτουν, με ιδιαίτερη μόρφωση και νοημοσύνη, που του δίδει τη δυνατότητα να αντιπαρατεθεί με τον σκληρό και άτεγκτο κοσμήτορα, αλλά δεν μπορεί απόλυτα να ξεφύγει από το εφηβικό πρότυπο, εκείνου, δηλαδή, του νέου, που δεν έχει τα κότσια να αντιμετωπίσει τις δυσκολίες της ζωής με την απαιτούμενη ψυχραιμία. Σε αυτό σημαντικό ρόλο παίζει και ο πατέρας του πρωταγωνιστή, ο οποίος φοβάται για τις αναποδιές, που μπορεί να πλήξουν το παιδί του και αποτελεί το λόγο, που ο πρωταγωνιστής επιλέγει να μη φοιτήσει στο σαφώς καλύτερο κολλέγιο της πόλης του αλλά προτιμά ένα σαφώς κατώτερο και υπερσυντηρητικό, το οποίο, όμως, είναι απομακρυσμένο και του εξασφαλίζει, ότι θα βρίσκεται μακρυά από τις εμμονές του πατέρα του.
Στην πραγματικότητα, όμως, ο Μάρκους Μέσνερ κουβαλάει μαζί του στο νέο κολλέγιο και τον πατέρα του. Τον έχει μέσα του, τον εκφράζει κάθε φορά, που αντιμετωπίζει δυσκολίες, και αυτός είναι, που καθορίζει τη ζωή του. Η σκέψη του πατέρα του είναι, που δεν βοηθάει καθόλου το Μάρκους να προσαρμοστεί στις δυσκολίες του νέου κολλεγίου του, οι οποίες, σε τελική ανάλυση, δεν είναι και τόσο σοβαρές. Οι αντιδράσεις του προς όσα τον πειράζουν είναι ενδεικτικές ενός ανθρώπου με μεγάλη αγανάκτηση μέσα του, που νοιώθει την πίεση να ξεχύνεται από κάθε πόρο του κορμιού του και να χτυπάει όσους κρίνει, ότι τον εμποδίζουν να αναπνεύσει και να εκφραστεί, όπως αυτός επιθυμεί. Και αυτές ακριβώς τις συνέπειες των αντιδράσεων μετράει στο τέλος ο συγγραφέας, ώστε να συμπεράνει, ότι τα πράγματα θα μπορούσαν να εξελιχθούν διαφορετικά και προς όφελος του πρωταγωνιστή, αν δεν υπήρχαν αυτές οι αντιδράσεις.
Στα προηγούμενα βιβλία του Φίλιπ Ρόθ κυριαρχούσε μια ιδιαίτερη ανάλυση των γεγονότων και των χαρακτήρων, η οποία είχε ως συνέπεια τα βιβλία του να είναι σχετικά πολυσέλιδα με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον αναγνώστη. Η "ΑΓΑΝΑΚΤΗΣΗ", όμως, καταφέρνει να κλείσει μέσα σε 230, περίπου, σελίδες, ένα υπέροχα σκιαγραφημένο πρωταγωνιστικό χαρακτήρα αλλά και την περιγραφή μιας κοινωνίας καταπιεσμένης είτε από τις οικογενειακές εμμονές είτε από το ασφυκτικό περιβάλλον και να περιγράψει την πορεία ενός νέου ανθρώπου, που υφίσταται τις συνέπειες ενός ανεξέλεγκτου συναισθήματος. Κυρίαρχο είναι το τραγικό στοιχείο, καθόσον ο πρωταγωνιστής γνωρίζει, ότι πρέπει να κρατήσει την ψυχραιμία του και να μην αφήσει την αγανάκτησή του να γκρεμίσει τα σχέδιά του για το μέλλον, πλην, όμως, αποφασίζει να συνεχίσει την κατά μέτωπον επίθεση σε βάρος όσων δεν του αρέσουν.
Μοναδική παραφωνία του εκπληκτικού αυτού μυθιστορήματος είναι η αποκάλυψη της τελικής κατάληξης του Μάρκους Μέσνερ στην αρχή του βιβλίου, η οποία αφαιρεί πολύ από το ενδιαφέρον του αναγνώστη, αφού το μόνο, που απομένει, είναι να ανεύρει ο αναγνώστης, γιατί ο πρωταγωνιστής είχε αυτή την κατάληξη. Ίσως είμαι πολύ αυστηρός με το συγγραφέα αλλά νομίζω, ότι δεν είναι και η πιο επιτυχημένη συνταγή να προϊδεάζεις τον αναγνώστη γι' αυτό, που συνέβη στον πρωταγωνιστή του βιβλίου σου.
Έστω και έτσι, όμως, το βιβλίο αποπνέει μια δύναμη, αυτή της αγανάκτησης του πρωταγωνιστή για όσα τον απωθούν και τον τρελλαίνουν, η οποία μεταφέρεται και στον αναγνώστη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου