Ο πολιτιστικός μας αυτισμός

Ας υποθέσουμε, ότι ο Μαξ Φαν Ντερ Στουλ ήταν κάποιος ημεδαπός μπαλαδόρος, που είχε παίξει στη χώρα μας σπουδαία μπάλα και είχε αγαπηθεί από τους φιλάθλους. Ή κάποιος τραγουδιστής ή ηθοποιός, Έλληνας πάλι, από τους παλιούς, που είχαν χρόνια στο καλλιτεχνικό κουρμπέτι και ήταν δημοφιλής, λόγω των τραγουδιών, που ερμήνευσε, ή των ρόλων, που έπαιξε σε κινηματογραφικές ταινίες ή θεατρικά έργα. Και αφού ζούμε στον αιώνα της εικόνας, να βάλουμε και το ενδεχόμενο να ήταν κάποιος παρουσιαστής ειδήσεων από εκείνες, που ασχολούνται με κουτσομπολίστικες ειδήσεις και δίνουν το μικρόφωνο στον "απλό κόσμο", να πει τη γνώμη του, ή κάποιος παρουσιαστής άλλης τηλεοπτικής εκπομπής με υψηλή ακροαματικότητα.
Είναι δεδομένο, ότι για δύο, τουλάχιστον, εβδομάδες μετά το θάνατό του τα Μ.Μ.Ε. θα ασχολούνταν νυχθημερόν με τη ζωή του, την προσφορά του στον τομέα του, το χαρακτήρα του και τους ενδεχόμενους αγώνες του για κάποιο σκοπό. Συγγενείς, φίλοι και συνεργάτες θα εμφανίζονταν συγκινημένοι, για να πουν την άποψή τους για τον εκλιπόντα, αφιερώματα θα παρουσιάζονταν και, αν ήταν καλλιτέχνης, ταινίες με έργα του θα μοιράζονταν στον κόσμο.
Δεν είμαι αντίθετος με αυτή την τακτική. Οι τιμές αυτές είναι ενδεικτικές της εκτίμησης, που πολύς κόσμος τρέφει για συγκεκριμένες κατηγορίες συμπολιτών μας, ιδίως εκείνων, που η προσφορά τους μπορεί να εκτιμηθεί από την πλειοψηφία του κόσμου. Ο Νίκος Παπάζογλου τιμήθηκε εν ζωή και τιμάται μετά θάνατον, επειδή οι περισσότεροι μπορούσαν να κατανοήσουν τα τραγούδια του ή ένοιωθαν, ότι αυτά μιλούσαν στην καρδιά τους. Εν πάσει περιπτώσει, Η Ελλάδα μπορεί να τρώει τα καλύτερα παιδιά της αλλά, τουλάχιστον, μερικά γλυτώνουν από τα νύχια της.
Η περίπτωση, όμως, του Μαξ Φαν Ντερ Στουλ είναι διαφορετική. Αφενός ήταν ξένος, Ολλανδός, για την ακρίβεια, πολιτικός με ευρύτερη δημοκρατική παιδεία, η οποία αφενός του επέβαλε να καταδικάζει τον απολυταρχισμό αφετέρου δεν του επέτρεπε να συμμεριστεί την εθνικιστική ρητορεία. Για τις ενέργειές του, ώστε να αποβληθεί η Ελλάδα στα τέλη της δεκαετίας του '60 από το Συμβούλιο της Ευρώπης, λόγω των βασανιστηρίων της χούντας, τιμήθηκε, έστω και χλιαρά, μεταπολιτευτικά από τους ελάχιστους εκείνους φορείς, που είχαν τη σχετική ευαισθησία. Ακόμα και αυτό, όμως, πέρασε απαρατήρητο σε μια χώρα, που αδιαφορεί για οτιδήποτε συμβαίνει έξω από την αυλή της.
Δεν είναι μόνο η λήθη, που σκεπάζει τα πάντα σε αυτή τη χώρα και κονταίνει τη μνήμη μας εκεί, που θα 'πρεπε να είναι οξυμμένη. Είναι και η άρνησή μας να ασχοληθούμε με ό,τι λαμβάνει χώρα έξω από τα σύνορά μας. Πρόκειται για μια καθολική άρνηση, η οποία ξεκινάει από την αδιαφορία μας για τα τεκταινόμενα σε άλλες χώρες έως την προτίμησή μας για διακοπές αποκλειστικά στο εσωτερικό της Ελλάδος. Οι περισσότεροι Έλληνες, που φεύγουν για σπουδές στο εξωτερικό, απαξιώνουν να συναναστραφούν με αλλοδαπούς, προτιμώντας το συναγελασμό αποκλειστικά με ομοεθνείς τους. Σε κάποιες περιπτώσεις αυτή η άποψη πηγάζει από την πεποίθηση, ότι είμαστε κάτι ξεχωριστό μόνο και μόνο λόγω καταγωγής. Τις περισσότερες, όμως, φορές οφείλεται στον πολιτιστικό μας αυτισμό, αυτή την εμμονή μας, η οποία μας ωθεί να περιοριστούμε στα τεκταινόμενα στη χώρα μας και, συγκεκριμένα, σε αυτά, που είναι εύπεπτα και κατανοητά, και μας αποτρέπει να ανοίξουμε τους ορίζοντές μας στα ουσιώδη γεγονότα του πλανήτη μας.
Πικρή απόδειξη των παραπάνω είναι ο βαθμός ενασχόλησης των ημεδαπών Μ.Μ.Ε. με την είδηση του θανάτου του Μαξ Φαν Ντερ Στουλ. Ο κ. Σωμερίτης έγραψε ένα σχετικό άρθρο στο "ΒΗΜΑ" και έγιναν 1-2 αναφορές σε άλλα έντυπα για έναν από τους ελάχιστους πολιτικούς, που έδειξε έμπρακτα την αποστροφή του για το καθεστώς των συνταγματαρχών. Μετά το σκοτάδι κατάπιε και αυτή την είδηση.