Η ανάγκη για πρόοδο και η γριούλα

Εδώ και πάρα πολλά χρόνια κάθε προσπάθεια εκσυγχρονισμού της δημόσιας διοίκησης και εν γένει καθημερινότητάς μας σκοντάφτει στην επίκληση της αδυναμίας συγκεκριμένων κοινωνικών ομάδων να ακολουθήσουν τα νέα δεδομένα. Η γιαγιούλα, που δεν μπορεί τώρα στα γεράματα να μάθει να υπολογίζει σε ευρώ, η γυναικούλα, που δεν ξέρει ούτε τον υπολογιστή να ανοίξει κ.λπ. βρίσκονται στη φαρέτρα όσων υποστηρίζουν το αδύνατο του όποιου πραγματικού εκσυγχρονισμού.

Λόγω της δουλειάς μου έχω ζήσει την εμπειρία της παράστασης αυτών των συνανθρώπων μας, οι οποίοι υποτίθεται, ότι αδυνατούν να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Έχω, για παράδειγμα, δει κάτι ηλικιωμένους, που κάνουν μπαμ από χιλιόμετρα μακρυά, ότι δεν έχουν πάει σχολείο, να δικάζονται για παράβαση του Δασικού Κώδικα - η παράβασή τους είναι, ότι έχουν κόψει 3 πουρνάρια, για να κάνουν βοσκότοπο για τα 5-6 γίδια τους - και να έχουν μάθει απ' έξω και ανακατωτά το Δασικό Κώδικα, για να τη λουφάρουν. Έχω πετύχει κάτι γυναίκες της γειτονιάς, όπως συνήθισε να τις αποκαλεί πολύς κόσμος, αλλά και ορισμένους εντελώς αμόρφωτους τύπους να επιχειρηματολογούν μπροστά σε εφοριακούς με εμπειρία ετών, προκειμένου να αποφύγουν να πληρώσουν το φόρο, που τους έχει καταλογιστεί.

Δεν θυμάμαι, που είχα διαβάσει, ότι προ μερικών ετών η Εσθονία απέκτησε ένα σύστημα, που επιτρέπει όλες τις συναλλαγές με τις δημόσιες υπηρεσίες της να γίνονται διαδικτυακά. Το 1991, όταν ανεξαρτητοποιήθηκε η χώρα αυτή, η τεχνολογία στην καθημερινότητά της ήταν όπως και στις υπόλοιπες δημοκρατίες της πρώην Ε.Σ.Σ.Δ., ήτοι ανύπαρκτη και σαφώς πολύ πιο πίσω απ' ό,τι στην Ελλάδα. Σήμερα, μόλις 20 χρόνια μετά, η Εσθονία μας έχει ξεπεράσει, διότι προφανώς επιχειρήματα για αδύναμες γριούλες και λαό, που δεν φταίει, που δεν μορφώθηκε, επειδή η εξουσία θέλει να τον έχει κοιμισμένο, και γι' αυτό δεν μπορεί τις νέες τεχνολογίες και συνήθειες, θεωρούνται λαϊκιστικά και δεν πιάνουν μπάζα.

Το πρόβλημα στη χώρα μας είναι, ότι κάθε τι πραγματικά προοδευτικό μας τρομάζει. Έχοντας συνηθίσει στη ραστώνη και τον ωχαδερφισμό μιας χώρας, που καμώνεται, ότι ανήκει στον ανεπτυγμένο κόσμο, πολεμάμε κάθε προσπάθεια εκσυγχρονισμού της δημόσιας διοίκησης με φλύαρα επιχειρήματα, τα οποία σε πείσμα της λογικής βρίσκουν πολλούς υποστηρικτές πρόθυμους να επιστρέψουμε, ει δυνατόν, και στα τεφτέρια, ώστε να διευκολυνθούν και οι πάμπολλοι τεχνοφοβικοί συμπολίτες μας. Αντί, δηλαδή, να απαιτούμε να επιμορφωθούν οι δημόσιοι υπάλληλοί μας με σεμινάρια, προκειμένου να αποκτήσουν μια επάρκεια γνώσεων σε θέματα υπολογιστών, σπεύδουμε να αιτιολογήσουμε την απροθυμία τους αυτή με το επιχείρημα της απαιδευσιάς τους, εξαιτίας του κακού σχολείου και των υποχρεώσεών τους, που δεν τους άφησαν χρόνο για επιμόρφωση. Και αντί να εμμένουμε, ότι πρέπει να επικρατήσει η διαδικτυακή εξυπηρέτηση στις δημόσιες υπηρεσίες, τρέχουμε να υποστηρίξουμε τη γριούλα και το γεροντάκο, τους οποίους, σημειωτέον, έχουμε σε όλες τις άλλες περιπτώσεις επιεικώς γραμμένους στα παλαιότερα των υποδημάτων μας (δείτε, πόσοι ηλικιωμένοι μένουν μόνοι τους ή τους ξεφορτώνονται τα παιδιά τους σε οίκους ευγηρίας).

Αν, όμως, πρόκειται για το στενώς εννούμενο συμφέρον μας, τότε η τεχνοφοβία και έλλειψη γνώσεως πάει περίπατο. Στην ιδέα, ότι θα ξεπατώσει το δάσος για να χτίσει το κοτέτσι του ή θα ψαρέψει όπου του καπνίσει με οποιοδήποτε μέσο, ακόμα και ο πιο αμόρφωτος συμπολίτης μας γίνεται ξεφτέρι και ξεσκίζει όλους τους νόμμους και κώδικες νόμων του κόσμου. Επικαλείται, άμα λάχει, και κάποιες βασικές νομικές αρχές και νάτον έτοιμο να καλύψει πάσαν παρανομίαν του. Αμ πως, που έλεγε και ένας ανεπανάληπτος και χαρακτηριστικός της νεοελληνικής ψυχοσύνθεσης ήρωας του παλαιού λαϊκού κινηματογράφου μας;

Δεν είναι καθόλου τυχαίο, ότι λαϊκιστές, τύπου Λάκη Λαζόπουλου, αποδίδουν την υποτιθέμενη ανικανότητα του ελληνικού λαού στην απουσία ικανού εκπαιδευτικού συστήματος, λέγοντας ότι ο κοσμάκης δεν φταίει, και κάποιος μακαρίτης, πλέον, αρχιερέας φώναζε από άμβωνος μπροστά στο εκστασιασμένο ποίμνιό του "Όπισθεν ολοταχώς", και, όμως, έχουν αποκτήσει χιλιάδες πιστούς, που πιθηκίζουν τα τσιτάτα τους με θέρμη ιεροκήρυκα. Σε μια πραγματικά προηγμένη χώρα οι ανωτέρω κύριοι θα είχαν περιθωριοποιηθεί ως επικίνδυνοι δημαγωγοί άλλως δεν θα είχαν αυτή την απήχηση.