Εκεί είναι Ελβετία

Η είδηση, ότι στην Ελβετία οι πολίτες αποφάσισαν με δημοψήφισμα να μονιμοποιηθεί ένα πιλοτικό πρόγραμμα χορήγησης ηρωίνης σε εξαρτημένους χρήστες κατέδειξε ένα κοινωνικό πρόσωπο μιας χώρας, η οποία έχει δοκιμαστεί από το προερχόμενο από τους χρήστες ναρκωτικών ουσιών έγκλημα και έκρινε, ότι οι παραδοσιακές κατασταλτικές μέθοδοι δεν αρκούσαν για την καταπολέμηση της μάστιγας των εξαρτησιογόνων ουσιών. Μιλάμε, μάλιστα, για την ίδια χώρα, στην οποία το λαϊκό δεξιό κόμμα (Δημοκρατική Ένωση του Κέντρου, UDC) διοργάνωσε δημοψήφισμα, ώστε να κρίνεται η απόκτηση της ελβετικής υπηκοότητας με απόφαση της κοινότητας, στην οποία έχει ο αλλοδαπός τη μόνιμη κατοικία, πλην, όμως, η πρότασή του αυτή καταψηφίστηκε σε ποσοστό 64%.

Η διεξαγωγή δημοψηφισμάτων αποτελεί μια κοινή και διαδεδομένη πρακτική στη Δυτική Ευρώπη. Στην Ιρλανδία οι πολίτες αποφάσισαν, έστω και με μικρή προσέλευση, τη μη υιοθέτηση της Συνθήκης της Λισσαβώνας. Στην Ισπανία, διεξήχθη δημοψήφισμα στην περιοχή των Βάσκων, το οποίο η κυβέρνηση της χώρας έσπευσε να μπλοκάρει στο Συνταγματικό Δικαστήριο ως αντισυνταγματικό. Και, βέβαια, υπάρχουν αρκετά παρόμοια παραδείγματα, που θα απαιτούνταν πολύς χώρος για να παρατεθούν.

Στη χώρα μας τα του δημοψηφίσματος ορίζονται από τα άρθρα 35 παρ. 3, 44 παρ. 2 και 100 παρ. 1 περ. β' του Συντάγματός μας. Μέχρι σήμερα, έχουν διεξαχθεί ελάχιστα δημοψηφίσματα, όλα τους σχετικά με τη μορφή του πολιτεύματος της χώρας, με τελευταίο αυτό του 1974, όταν οι Έλληνες αποφάσισαν σε ποσοστό 69% υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας. Φυσικά, από την ανάγνωση των άρθρων του Σ. γίνεται εύλογο, ότι δεν παρέχεται η δυνατότητα σε μια ομάδα Ελλήνων πολιτών να συγκεντρώσει ένα ελάχιστο αριθμό υπογραφών, ώστε να προκαλέσει δημοψήφισμα.

Φυσικά, γεννάται το ερώτημα, αν η ισχύουσα νομοθεσία προδίδει την έλλειψη εμπιστοσύνης της εκτελεστικής εξουσίας απέναντι στη λαϊκή βούληση. Προσωπικά, θεωρώ ότι αυτή είναι η μισή αλήθεια. Πράγματι, η εκάστοτε εξουσία στην Ελλάδα έδειξε, ότι ελάχιστα εμπιστεύεται τους πολίτες της, ώστε να τους δώσει τη δυνατότητα για αμεσότερη συμμετοχή στην άσκηση της πολιτικής. Βέβαια, στη χώρα μας καθιερώθηκε αρκετά πιο νωρίς σε σχέση με άλλες χώρες της Δύσης η καθολική ψηφοφορία των αρρένων αλλά από την άλλη πλευρά η διστακτικότητα της εκτελεστικής εξουσίας να επιτρέψει περισσότερη συμμετοχή στους πολίτες στην άσκηση της εξουσίας και η αλαζονική εμμονή της στο προνόμιο της ασκήσεως της εξουσίας καταδεικνύεται αφενός από παραδείγματα, όπως η απογύμνωση των Νομαρχιών από τις αρμοδιότητές τους, ευθύς μόλις ετέθη σε εφαρμογή ο νόμος για την εκλογή με καθολική ψηφοφορία των υποψηφίων Νομαρχών αφετέρου από την πρακτική σωρεία νόμων να παραμένουν ανεφάρμοστοι, επειδή απαιτείται για την ενεργοποίησή τους μια σειρά από προεδρικά διατάγματα, υπουργικές αποφάσεις κ.λπ. με τελευταίο παράδειγμα το υπό ψήφιση νομοσχέδιο για τη χρήση φωτοβολταϊκών από ιδιώτες.

Η άλλη μισή αλήθεια είναι, ότι ο Έλληνας σε σημαντικό βαθμό δεν επιθυμεί άλλως βαριέται να ασκήσει πραγματική πολιτική. Η έντονη κριτική του νεοέλληνα για όσα λαμβάνουν χώρα στην Ελλάδα περιορίζεται τις περισσότερες φορές στην επισήμανση των προβλημάτων αυτών και σε επικρίσεις (για να το πούμε κομψά) εις βάρος όσων τα προκαλούν. Όταν, όμως, έρχεται η ώρα να ληφθούν κάποιες αποφάσεις, τότε απλούστατα ο Έλληνας απουσιάζει τις περισσότερες φορές. Σκέφτομαι τί θα γινόταν, αν οι πολίτες καλούμαστε να ψηφίσουμε υπέρ της χορήγησης ναρκωτικών ουσιών από το κράτος προς τους εξαρτημένους χρήστες. Πόσοι από εμάς αντιλαμβανόμαστε, ότι η έξαρση της εγκληματικότητας τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη διάδοση των σκληρών ναρκωτικών ουσιών; Και ποιός ευελπιστεί, ότι θα λαμβανόταν δια δημοψηφίσματος μια τέτοια απόφαση, όταν ξεσηκώνονται στη χώρα μας πολίτες, επειδή στεγάζονται ή πρόκειται να στεγαστούν πλησίον των οικιών τους ξενώνες για άτομα με ψυχολογικά προβλήματα; Για να μην αναφερθούμε στην ανέξοδη ρητορεία και κριτική αρκετών πολιτικών και Μ.Μ.Ε. μας, τύπου "Δώστε μου δυό κανναβουριές", με την οποία υποδέχθηκε ο "Ριζοσπάστης" προ μερικών ετών την πρόταση του τότε Υπουργού Εξωτερικών, κ. Γεωργίου Παπανδρέου, για αποποινικοποίηση των μαλακών ναρκωτικών.

Προσωπικά, θεωρώ, ότι, προκειμένου να επεκταθεί ο θεσμός του δημοψηφίσματος στην Ελλάδα για σοβαρά κοινωνικά ζητήματα με την π.χ. καθιέρωση ενός ελαχίστου αριθμού υπογραφών πολιτών, απαιτείται μια εξαντλητική προσπάθεια πρωτίστως από το κράτος αλλά και από αρμόδιους φορείς του ιδιωτικού τομέα, ώστε αφενός να προωθούνται τα κατάλληλα και φλέγοντα ζητήματα (και να αποφεύγονται και "δημοψηφίσματα", όπως αυτό για την αναγραφή του θρησκεύματος στις ταυτότητες), που απαιτούν άμεση λύση, αφετέρου να υπάρχει η κατάλληλη ενημέρωση, ώστε ο πολίτης να γνωρίζει τί θα ψηφίσει. Δεν πιστεύω, ότι ο θεσμός του δημοψηφίσματος λειτουργεί άψογα στο εξωτερικό. Στην Ιρλανδία, για παράδειγμα, ο περισσότερος κόσμος, ακόμα και ο Πρωθυπουργός κ. Άχερν, δεν γνώριζαν ποιο είναι το περιεχόμενο της Συνθήκης της Λισσαβώνας. Δε γνωρίζω τι ψήφισε ο κ. Άχερν αλλά η πλειοψηφία των ψηφισάντων συμπολιτών του ψήφισε "ΟΧΙ". Και περίπου οι μισοί Ιρλανδοί δεν μπήκαν καν στον κόπο να ψηφίσουν. Αν αυτό αποτελεί τιμή για το θεσμό του δημοψηφίσματος, τότε ίσως εγώ έχω λάθος. Ωστόσο, ως θεσμός λειτουργεί σε αρκετές χώρες και σαφώς αποτελεί μια μορφή άμεσης δημοκρατίας, που καλό θα ήταν να δούμε και στην ημεδαπή.

Δυστυχώς, στη χώρα μας διακρίνω μια επιθυμία για καιροσκοπικά δημοψηφίσματα από διάφορους φορείς ανάλογα με την περιρρέουσα ατμόσφαιρα και την ιδεολογική προέλευσή τους. Διότι αδυνατώ να χαρακτηρίσω αλλιώς την Εκκλησία της Ελλάδος, που εσύρθη από το μακαρίτη Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο σε ένα καταστρεπτικό για το κύρος της αγώνα για δημοψήφισμα, ή κάποια κόμματα της Αριστεράς, που ασμένως διακήρυσσαν, ότι πρέπει να γίνει δημοψήφισμα για να αποφασίσει ο λαός για το Ευρωσύνταγμα ή τη Συνθήκη της Λισσαβώνας και επαινούσαν τον ηρωικό ιρλανδικό λαό (που, εκτός του ότι δεν εγνώριζε τι εστί Συνθήκη της Λισσαβώνας, δεν κατήλθε καν να ψηφίσει, χωρίς να υπολογίζουμε την τρομερή πλύση εγκεφάλου υπέρ του "ΟΧΙ"), τη στιγμή, που δεν έχουν προτείνει ανάλογες ενέργειες για κοινωνικά ζητήματα, όπως αυτό, για το οποίο ψήφισαν οι Ελβετοί. Δεν μπορώ να γνωρίζω πόσο περισσότερο ευαισθητοποιημένοι από εμάς είναι οι Ελβετοί, αρκούμαι απλά να διαπιστώσω, ότι δεν διαθέτουμε εμείς τις δικές τους ευαισθησίες για τους συνανθρώπους μας.

Διαβάστε :

www.in.gr/news/article.asp?lngEntityID=919728 (για το δημοψήφισμα των Βάσκων)

www.enet.gr/online/online_text/c=111,id=77000804 (για το δημοψήφισμα στην Ελβετία)

periousios.blogspot.com/2008/06/blog-post_13.html (μια παλαιότερη ανάρτησή μου για το παραπάνω δημοψήφισμα στην Ιρλανδία)