Το όνειρο κάθε Υπουργού Δικαιοσύνης στην Ελλάδα είναι να καταστήσει ταχύτερη την απονομή δικαιοσύνης. Πρόκειται για ένα στόχο, τον οποίο έχουν θέσει ανεξαιρέτως όλοι οι υπουργοί Δικαιοσύνης της μεταπολιτευτικής Ελλάδος και το οποίο φαίνεται να ενστερνίζεται απόλυτα και ο τωρινός Υπουργός Δικαιοσύνης, κ. Χατζηγάκης. Έτσι, λοιπόν, έδωσε στη δημοσιότητα το νομοσχέδιο για την επιτάχυνση της πολιτικής δικαιοσύνης, το οποίο υποδέχθηκαν τα Μ.Μ.Ε. είτε με ενθουσιασμό, ιδίως αν πρόσκεινται φιλικά προς την τωρινή κυβέρνηση, είτε με σκεπτικισμό, αν πρόκειται για έντυπα, που δεν διατηρούν και τις καλύτερες των σχέσεων με την τωρινή κυβέρνηση. Ιδίως, επαινέθηκαν τα μέτρα, με τα οποία επιχειρεί το Υπουργείο Δικαιοσύνης να κτυπήσει το περιβόητο κύκλωμα των πλειστηριασμών, τα γνωστά σε όλους «κοράκια».
Προσπάθησα, ίσως λόγω επαγγελματικής διαστροφής, να δω το νομοσχέδιο αυτό όσο ουδέτερα μπορούσα. Και τούτο, διότι τα μέχρι στιγμής νομοθετήματα των εκάστοτε υπουργών Δικαιοσύνης ήταν, ως επί το πλείστον, αποσπασματικά, άφηναν πολλές εκκρεμότητες αρρύθμιστες και το κυριότερο απ’ όλα, λογάριαζαν χωρίς τις τεράστιες ελλείψεις των δικαστηρίων της χώρας σε υλικοτεχνικές υποδομές αλλά και προσωπικό.
Σκέφτηκα, λοιπόν, να ξεκινήσω από τα πλεονεκτήματα του εν λόγω νομοσχεδίου και κατέληξα ότι :
.- Η θέσπιση του νομοθετικού πλαισίου για την ηλεκτρονική κατάθεση και επίδοση των δικογράφων έρχεται να αποσυμφορήσει τις γραμματείες των μεγαλύτερων δικαστηρίων της χώρας. Ο γράφων έχει την τύχη να ζει και να εργάζεται στην επαρχία, όπου η επίσκεψη στα δικαστήρια, με σκοπό την κατάθεση ενός δικογράφου είναι εύκολη υπόθεση, δεν πρόκειται, όμως, να λησμονήσει το σκηνικό έμπροσθεν της Γραμματείας του Πρωτοδικείου Αθηνών, όπου εν ώρα 09:15, περίπου 15 συνάδελφοι ανέμεναν υπομονετικά, πότε θα άνοιγε η γραμματεία, ώστε να υποβάλουν τα δικόγραφά τους. Αν, μάλιστα, ληφθεί υπόψη ότι οι περισσότεροι από αυτούς θα επέστρεφαν αμέσως μετά την κατάθεση των δικογράφων στα γραφεία τους, υπόθεση, που θα κρατούσε ίσως και 40 λεπτά, τότε αντιλαμβάνεται κανείς πόση χαμένη με το υπάρχον σύστημα ώρα θα γλυτώσουν οι συνάδελφοι των Αθηνών. Φυσικά, και η ηλεκτρονική επίδοση των δικογράφων θα βοηθήσει, ώστε οι δικαστικοί επιμελητές των μεγάλων αστικών κέντρων ή εκείνοι, των οποίων η αρμοδιότητα καλύπτει τεράστιες περιοχές να μπορούν να προβαίνουν στις απαραίτητες επιδόσεις χωρίς να χρειάζεται να διανύσουν τις τεράστιες αποστάσεις, που τώρα διανύουν.
.- Η επαναφορά του τεκμηρίου ομολογίας, όταν ο ένας διάδικος δεν παρίσταται ενώπιον του δικάζοντος δικαστηρίου θα αποσυμφορήσει τα δικαστήρια από μεγάλο φόρτο υποθέσεων, οι οποίες θα επιλύονται εξωδικαστικά. Βέβαια, πρόκειται για ένα μέτρο, η επιτυχία του οποίου επαφίεται στη διάθεση των διαδίκων αλλά και στην πειστικότητα των δικηγόρων, καθόσον θεωρώ ότι ο καλός δικηγόρος είναι εκείνος, πρωτίστως, ο οποίος ενεργεί, ώστε να αποφεύγεται η χρονοβόρος διαδικασία ενώπιον των δικαστηρίων, όποτε, βέβαια, αυτό είναι δυνατό, αλλά και επιτυγχάνει, ώστε να ικανοποιείται το δικαίωμα του εντολέως του με το μικρότερο δυνατό κόστος.
.- Η βελτίωση των διατάξεων, που αφορούν το διορισμό αντικλήτων σαφώς και θα διευκολύνει την επίδοση δικογράφων και παντός διαδικαστικού εγγράφου στις περιπτώσεις, κατά τις οποίες είναι αδύνατη η ανεύρεση του διαδίκου.
.- Η σημαντικότερη για μένα καινοτομία του νέου αυτού νομοσχεδίου είναι οι αλλαγές, που θα επιφέρει στο καθεστώς των πλειστηριασμών, ώστε να παταχθεί το φαινόμενο των συνηθισμένων υπερθεματιστών (των κοινώς λεγόμενων «κορακιών»), που λυμαίνονται τους πλειστηριασμούς. Προβλέπεται, συγκεκριμένα, η κατάθεση προσφορών για το πλειστηριαζόμενο κινητό ή ακίνητο, οι οποίοι θα κατατίθενται σε κλειστό φάκελλο στο γραφείο του υπαλλήλου του πλειστηριασμού, ήτοι του συμβολαιογράφου, που έχει οριστεί για το σκοπό αυτό.
.-Τέλος, η καθιέρωση του μηνός Αυγούστου ως μηνός διακοπών των δικηγόρων και η, εντεύθεν, μη συμπλήρωση των προθεσμιών εντός αυτού του μηνός σαφώς και διευκολύνει τη μεγάλη μάζα των δικηγόρων, οι οποίοι με το υπάρχον καθεστώς αναγκάζονται να διακόπτουν τις διακοπές του, προκειμένου να μη χαθεί κάποια προθεσμία για την κατάθεση ενός δικογράφου.
Και πάμε, τώρα, στα σημεία εκείνα, τα οποία θεωρώ μειονεκτήματα του εν λόγω νομοσχεδίου.
.- Η μεταφορά υποθέσεων από το Πρωτοδικείο στο Ειρηνοδικείο ελάχιστα πιστεύω ότι θα προσφέρει στην επιτάχυνση της διαδικασίας ενώπιον των πολιτικών δικαστηρίων. Και τούτο, διότι μπορεί να ελαφρύνουν λίγο τα Πρωτοδικεία της χώρας αλλά θα «γονατίσουν» τα Ειρηνοδικεία, τα οποία θα καλούνται να δικάσουν, πλέον, περισσότερες υποθέσεις, αφού το ποσό της αρμοδιότητός τους θα αυξηθεί από τα 12.000 ευρώ στα 18.000 ευρώ και η μεταφορά αρμοδιοτήτων της Εκουσίας Δικαιοδοσίας στα Ειρηνοδικεία απλά θα επιτείνει αυτό το φόρτωμα. Αν, μάλιστα, ληφθεί υπόψη ότι εδώ και 7, περίπου, χρόνια δεν έχει προκηρυχθεί διαγωνισμός για την πρόσληψη Ειρηνοδικών, ενώ από τότε έχουν ήδη συνταξιοδοτηθεί αρκετοί Ειρηνοδίκες.
.- Με την απαγόρευση ικανοποιήσεως δικαιώματος μέσω των αποφάσεων των ασφαλιστικών μέτρων ο νομοθέτης φαίνεται να υιοθετεί την περιβόητη εγκύκλιο του συνταξιοδοτηθέντος, πλέον, Προέδρου του Αρείου Πάγου, κ. Κεδίκογλου, ο οποίος με τον τρόπο αυτό θέλησε να εμποδίσει εργαζομένους, οι οποίοι προσέφευγαν στα Πρωτοδικεία της χώρας με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, ώστε να μπλοκάρουν τις παράνομες απολύσεις τους, από το να ικανοποιηθεί, έστω προσωρινά, το δικαίωμά τους να θεωρηθούν εργαζόμενοι της επιχειρήσεως, από την οποία απολύθηκαν παρανόμως και καταχρηστικώς. Με την νομοθετική κατοχύρωση της απαγόρευσης ικανοποιήσεως ενός δικαιώματος μέσω των αποφάσεων των ασφαλιστικών μέτρων οι εργαζόμενοι χάνουν το δικαίωμά τους να προσβάλουν την απόλυσή τους ως παράνομη με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων και καλούνται να υπομείνουν τη χρονοβόρο διαδικασία της διαδικασίας των εργατικών διαφορών, όπου η στρεψοδικία του αντιδίκου μέρους αλλά και η δυνατότητά του να ασκήσει παν πρόσφορο ένδικο μέσο ή βοήθημα θα συντελέσει, ώστε η ικανοποίηση του δικαιώματος του εργαζομένου να αργήσει χαρακτηριστικά. ΚΑι εύλογα αναρωτιέται κανείς για ποια απονομή δικαιοσύνης θα μιλάμε, όταν αυτή θα παρέχεται μετά από τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα.
.- Η προχειρότητα του Έλληνα νομοθέτη φαίνεται και από τη διάταξη, με την οποία θα ρυθμιστεί με την έκδοση προεδρικού διατάγματος η ηλεκτρονική κατάθεση και επίδοση των δικογράφων. Για πολλοστή φορά ο νομοθέτης αφήνει την εκτελεστική εξουσία να αποφασίσει πότε (και αν, θα προσέθετα) θα εκδοθεί ένα κρίσιμο για τη λειτουργία ενός νέου μέτρου προεδρικό διάταγμα και ουσιαστικά καθιστά ανενεργή αυτή τη νέα ρύθμιση. Και η εμπειρία από πρόσφατες περιπτώσεις π.χ. το προεδρικό διάταγμα, με το οποίο θα νομιμοποιηθεί η τοποθέτηση φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων στις ταράτσες και τις προσόψεις κτιρίων και το οποίο ακόμα αναμένουμε, όταν η Ε.Ε. φωνάζει ότι τα περισσότερα κτίρια στη χώρα μας είναι υπερβολικά ενεργοβόρα, δείχνει την τάση της εκάστοτε κυβέρνησης να εξαγγείλει μέτρα χωρίς παράλληλα να μεριμνά για τον τρόπο εφαρμογής τους.
Συμπερασματικά, δεν επιθυμώ να εμφανιστώ απαισιόδοξος για το νομοσχέδιο αυτό. Κάποιες ρυθμίσεις του είναι σημαντικές αλλά για πολλοστή φορά συντάσσει ο νομοθέτης νομοσχέδια τη στιγμή, που οι υπάρχουσες υποδομές των δικαστηρίων μας (τεχνικές εγκαταστάσεις, προσωπικό χωρίς γνώση Η/Υ, ελάχιστοι δικαστές σε μικρά Πρωτοδικεία κ.λπ.) καθιστούν τα οποία νομοσχέδια ανεφάρμοστα στην πράξη. Δεν περιμένω, βέβαια, να αντιμετωπιστούν οι υλικοτεχνικές ελλείψεις και οι ελλείψεις δικαστικών λειτουργών, χωρίς να παραβλέπουμε την ανεπαρκή κατάρτιση πολλών εξ αυτών, με νομοθετικές ρυθμίσεις αλλά στην περίπτωση αυτή θα μου επιτρέψετε να βλέπω με έντονο σκεπτικισμό την προσπάθεια του κ. Υπουργού να επιτύχει την επιτάχυνση της διαδικασίας ενώπιον των πολιτικών δικαστηρίων.
Προσπάθησα, ίσως λόγω επαγγελματικής διαστροφής, να δω το νομοσχέδιο αυτό όσο ουδέτερα μπορούσα. Και τούτο, διότι τα μέχρι στιγμής νομοθετήματα των εκάστοτε υπουργών Δικαιοσύνης ήταν, ως επί το πλείστον, αποσπασματικά, άφηναν πολλές εκκρεμότητες αρρύθμιστες και το κυριότερο απ’ όλα, λογάριαζαν χωρίς τις τεράστιες ελλείψεις των δικαστηρίων της χώρας σε υλικοτεχνικές υποδομές αλλά και προσωπικό.
Σκέφτηκα, λοιπόν, να ξεκινήσω από τα πλεονεκτήματα του εν λόγω νομοσχεδίου και κατέληξα ότι :
.- Η θέσπιση του νομοθετικού πλαισίου για την ηλεκτρονική κατάθεση και επίδοση των δικογράφων έρχεται να αποσυμφορήσει τις γραμματείες των μεγαλύτερων δικαστηρίων της χώρας. Ο γράφων έχει την τύχη να ζει και να εργάζεται στην επαρχία, όπου η επίσκεψη στα δικαστήρια, με σκοπό την κατάθεση ενός δικογράφου είναι εύκολη υπόθεση, δεν πρόκειται, όμως, να λησμονήσει το σκηνικό έμπροσθεν της Γραμματείας του Πρωτοδικείου Αθηνών, όπου εν ώρα 09:15, περίπου 15 συνάδελφοι ανέμεναν υπομονετικά, πότε θα άνοιγε η γραμματεία, ώστε να υποβάλουν τα δικόγραφά τους. Αν, μάλιστα, ληφθεί υπόψη ότι οι περισσότεροι από αυτούς θα επέστρεφαν αμέσως μετά την κατάθεση των δικογράφων στα γραφεία τους, υπόθεση, που θα κρατούσε ίσως και 40 λεπτά, τότε αντιλαμβάνεται κανείς πόση χαμένη με το υπάρχον σύστημα ώρα θα γλυτώσουν οι συνάδελφοι των Αθηνών. Φυσικά, και η ηλεκτρονική επίδοση των δικογράφων θα βοηθήσει, ώστε οι δικαστικοί επιμελητές των μεγάλων αστικών κέντρων ή εκείνοι, των οποίων η αρμοδιότητα καλύπτει τεράστιες περιοχές να μπορούν να προβαίνουν στις απαραίτητες επιδόσεις χωρίς να χρειάζεται να διανύσουν τις τεράστιες αποστάσεις, που τώρα διανύουν.
.- Η επαναφορά του τεκμηρίου ομολογίας, όταν ο ένας διάδικος δεν παρίσταται ενώπιον του δικάζοντος δικαστηρίου θα αποσυμφορήσει τα δικαστήρια από μεγάλο φόρτο υποθέσεων, οι οποίες θα επιλύονται εξωδικαστικά. Βέβαια, πρόκειται για ένα μέτρο, η επιτυχία του οποίου επαφίεται στη διάθεση των διαδίκων αλλά και στην πειστικότητα των δικηγόρων, καθόσον θεωρώ ότι ο καλός δικηγόρος είναι εκείνος, πρωτίστως, ο οποίος ενεργεί, ώστε να αποφεύγεται η χρονοβόρος διαδικασία ενώπιον των δικαστηρίων, όποτε, βέβαια, αυτό είναι δυνατό, αλλά και επιτυγχάνει, ώστε να ικανοποιείται το δικαίωμα του εντολέως του με το μικρότερο δυνατό κόστος.
.- Η βελτίωση των διατάξεων, που αφορούν το διορισμό αντικλήτων σαφώς και θα διευκολύνει την επίδοση δικογράφων και παντός διαδικαστικού εγγράφου στις περιπτώσεις, κατά τις οποίες είναι αδύνατη η ανεύρεση του διαδίκου.
.- Η σημαντικότερη για μένα καινοτομία του νέου αυτού νομοσχεδίου είναι οι αλλαγές, που θα επιφέρει στο καθεστώς των πλειστηριασμών, ώστε να παταχθεί το φαινόμενο των συνηθισμένων υπερθεματιστών (των κοινώς λεγόμενων «κορακιών»), που λυμαίνονται τους πλειστηριασμούς. Προβλέπεται, συγκεκριμένα, η κατάθεση προσφορών για το πλειστηριαζόμενο κινητό ή ακίνητο, οι οποίοι θα κατατίθενται σε κλειστό φάκελλο στο γραφείο του υπαλλήλου του πλειστηριασμού, ήτοι του συμβολαιογράφου, που έχει οριστεί για το σκοπό αυτό.
.-Τέλος, η καθιέρωση του μηνός Αυγούστου ως μηνός διακοπών των δικηγόρων και η, εντεύθεν, μη συμπλήρωση των προθεσμιών εντός αυτού του μηνός σαφώς και διευκολύνει τη μεγάλη μάζα των δικηγόρων, οι οποίοι με το υπάρχον καθεστώς αναγκάζονται να διακόπτουν τις διακοπές του, προκειμένου να μη χαθεί κάποια προθεσμία για την κατάθεση ενός δικογράφου.
Και πάμε, τώρα, στα σημεία εκείνα, τα οποία θεωρώ μειονεκτήματα του εν λόγω νομοσχεδίου.
.- Η μεταφορά υποθέσεων από το Πρωτοδικείο στο Ειρηνοδικείο ελάχιστα πιστεύω ότι θα προσφέρει στην επιτάχυνση της διαδικασίας ενώπιον των πολιτικών δικαστηρίων. Και τούτο, διότι μπορεί να ελαφρύνουν λίγο τα Πρωτοδικεία της χώρας αλλά θα «γονατίσουν» τα Ειρηνοδικεία, τα οποία θα καλούνται να δικάσουν, πλέον, περισσότερες υποθέσεις, αφού το ποσό της αρμοδιότητός τους θα αυξηθεί από τα 12.000 ευρώ στα 18.000 ευρώ και η μεταφορά αρμοδιοτήτων της Εκουσίας Δικαιοδοσίας στα Ειρηνοδικεία απλά θα επιτείνει αυτό το φόρτωμα. Αν, μάλιστα, ληφθεί υπόψη ότι εδώ και 7, περίπου, χρόνια δεν έχει προκηρυχθεί διαγωνισμός για την πρόσληψη Ειρηνοδικών, ενώ από τότε έχουν ήδη συνταξιοδοτηθεί αρκετοί Ειρηνοδίκες.
.- Με την απαγόρευση ικανοποιήσεως δικαιώματος μέσω των αποφάσεων των ασφαλιστικών μέτρων ο νομοθέτης φαίνεται να υιοθετεί την περιβόητη εγκύκλιο του συνταξιοδοτηθέντος, πλέον, Προέδρου του Αρείου Πάγου, κ. Κεδίκογλου, ο οποίος με τον τρόπο αυτό θέλησε να εμποδίσει εργαζομένους, οι οποίοι προσέφευγαν στα Πρωτοδικεία της χώρας με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, ώστε να μπλοκάρουν τις παράνομες απολύσεις τους, από το να ικανοποιηθεί, έστω προσωρινά, το δικαίωμά τους να θεωρηθούν εργαζόμενοι της επιχειρήσεως, από την οποία απολύθηκαν παρανόμως και καταχρηστικώς. Με την νομοθετική κατοχύρωση της απαγόρευσης ικανοποιήσεως ενός δικαιώματος μέσω των αποφάσεων των ασφαλιστικών μέτρων οι εργαζόμενοι χάνουν το δικαίωμά τους να προσβάλουν την απόλυσή τους ως παράνομη με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων και καλούνται να υπομείνουν τη χρονοβόρο διαδικασία της διαδικασίας των εργατικών διαφορών, όπου η στρεψοδικία του αντιδίκου μέρους αλλά και η δυνατότητά του να ασκήσει παν πρόσφορο ένδικο μέσο ή βοήθημα θα συντελέσει, ώστε η ικανοποίηση του δικαιώματος του εργαζομένου να αργήσει χαρακτηριστικά. ΚΑι εύλογα αναρωτιέται κανείς για ποια απονομή δικαιοσύνης θα μιλάμε, όταν αυτή θα παρέχεται μετά από τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα.
.- Η προχειρότητα του Έλληνα νομοθέτη φαίνεται και από τη διάταξη, με την οποία θα ρυθμιστεί με την έκδοση προεδρικού διατάγματος η ηλεκτρονική κατάθεση και επίδοση των δικογράφων. Για πολλοστή φορά ο νομοθέτης αφήνει την εκτελεστική εξουσία να αποφασίσει πότε (και αν, θα προσέθετα) θα εκδοθεί ένα κρίσιμο για τη λειτουργία ενός νέου μέτρου προεδρικό διάταγμα και ουσιαστικά καθιστά ανενεργή αυτή τη νέα ρύθμιση. Και η εμπειρία από πρόσφατες περιπτώσεις π.χ. το προεδρικό διάταγμα, με το οποίο θα νομιμοποιηθεί η τοποθέτηση φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων στις ταράτσες και τις προσόψεις κτιρίων και το οποίο ακόμα αναμένουμε, όταν η Ε.Ε. φωνάζει ότι τα περισσότερα κτίρια στη χώρα μας είναι υπερβολικά ενεργοβόρα, δείχνει την τάση της εκάστοτε κυβέρνησης να εξαγγείλει μέτρα χωρίς παράλληλα να μεριμνά για τον τρόπο εφαρμογής τους.
Συμπερασματικά, δεν επιθυμώ να εμφανιστώ απαισιόδοξος για το νομοσχέδιο αυτό. Κάποιες ρυθμίσεις του είναι σημαντικές αλλά για πολλοστή φορά συντάσσει ο νομοθέτης νομοσχέδια τη στιγμή, που οι υπάρχουσες υποδομές των δικαστηρίων μας (τεχνικές εγκαταστάσεις, προσωπικό χωρίς γνώση Η/Υ, ελάχιστοι δικαστές σε μικρά Πρωτοδικεία κ.λπ.) καθιστούν τα οποία νομοσχέδια ανεφάρμοστα στην πράξη. Δεν περιμένω, βέβαια, να αντιμετωπιστούν οι υλικοτεχνικές ελλείψεις και οι ελλείψεις δικαστικών λειτουργών, χωρίς να παραβλέπουμε την ανεπαρκή κατάρτιση πολλών εξ αυτών, με νομοθετικές ρυθμίσεις αλλά στην περίπτωση αυτή θα μου επιτρέψετε να βλέπω με έντονο σκεπτικισμό την προσπάθεια του κ. Υπουργού να επιτύχει την επιτάχυνση της διαδικασίας ενώπιον των πολιτικών δικαστηρίων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου